Column: Moet de buurtbus worden geprofessionaliseerd?

De buurtbus is er gekomen omdat de lijnbussen uit de aanbesteding van het openbaar vervoer waren gefietst. Niet rendabel meer en dus verdwenen de gewone bussen uit het straatbeeld, op enkelen na.  Nu wordt de buurtbus bedreigd vanuit drie kanten: een toenemend tekort aan vrijwilligers, elektrificatie van het busvervoer en tegenwerking van de vakbonden. 

Waarover praten we? Buurtbusvereniging Zijpe –Harenkarspel bestaat sinds 2002 en rijdt met verschillende buurtbussen van Connexxion op de lijn 406 van Schagen naar ’t Veld en Waarland en van Schagen naar Sint Maartensvlotburg en Tuitjenhorn.

Verder rijden er buurtbussen op lijn 417 van De Westfries tussen Schagen en Obdam. Tien jaar bestaat deze vereniging en had vorig jaar grote zorgen omdat er dagelijks meer passagiers waren dan er in de busjes passen. De provincie besloot ten einde raad de scholierenbus in de ochtend een uur langer door te laten rijden vanaf Hoogwoud naar het NS station Obdam waardoor de drukte op de buurtbus afnam.

Er zijn problemen. In de eerste plaats schuurt het dat rolstoelers worden geweerd uit de buurtbus. Het VN-verdrag voor mensen met een beperking schrijft voor dat rolstoelers niet gehinderd mogen worden in hun mobiliteit. Het OV mag dus geen beletsels opwerpen, aldus het VN-verdrag voor mensen met een beperking. Nu worden ze doorverwezen naar de Wmo van de gemeente, maar dat is niet wat het VN-verdrag bedoelt: iedereen moet met het OV kunnen reizen. 

In de tweede plaats staat de continuïteit van het buurtbusvervoer onder druk. Enerzijds omdat het gebruik van de buurtbussen groeit en anderzijds omdat het aantal vrijwilligers afneemt, waardoor er te weinig chauffeurs zijn. Dit wordt door de gemeente beschouwd als een belangrijk probleem. Buurtbussen moeten soms reizigers laten staan. 

De provincie adviseert buurtbusverenigingen onder één paraplu te brengen. Dan kan onderling een beroep worden gedaan op elkaars vrijwilligers. En nog een tip: ga werkloze 60-plussers werven met toestemming van het UWV. Ik vrees dat deze maatregelen de structurele problematiek niet oplossen.

Ouderen moeten tegenwoordig langer doorwerken en is er bij hen minder fiducie om na beëindiging van de baan vrijwilligerswerk te gaan doen. Dit verschijnsel is een maatschappelijke trend die overal zichtbaar is in de samenleving: de economie is aangetrokken, de bestaande groep vrijwilligers vergrijst en de groep jong gepensioneerden die zich wil inzetten als vrijwilliger wordt kleiner.

De FNV komt nu met de oplossing: stop met vrijwilligers op de buurtbussen. Ik begrijp de vakbond wel. Die komt op voor de professionalisering van de buurtbussen. Tenslotte is het beroep van buschauffeur een vak. Hiervoor moet je een goede opleiding genoten hebben.

Veel vrijwilligers zijn bovendien op leeftijd.  Er zijn in ons land heel veel statushouders (vluchtelingen met verblijfsvergunning) die graag aan het werk willen en zelf hun kostje willen verdienen. Ze zijn in staat het vak van buschauffeur aan te leren en in de praktijk te brengen. Er zijn veel voorbeelden in het land die dit laten zien met goed gevolg. 

De laatste bedreiging van de buurtbus is de elektrificatie van de bussen. De overheid wil dit. Connexxion is hier hard hiermee bezig. De buurtbussen zullen er ook aan moeten geloven. De accu’s maken de bussen een stuk zwaarder en dat betekent dat aan de chauffeurs ook hogere eisen worden gesteld. Voor vrijwilligers is dit een brug te ver.

Het is goed dat de buurtbussen geprofessionaliseerd worden en groter. Dan mogen er ook meer reizigers mee dan de acht van nu. Zo kunnen ze blijven bestaan. Wel zal de ritprijs hoger worden maar dat is te billijken. Voor een rit met de lijnbus moet je ook een gangbare prijs betalen.

 Eugeen Hoekstra