COLUMN: Laaggeletterdheid en zo….

Allerlei stichtingen en organisaties storten zich momenteel op de laaggeletterden in onze samenleving.

Steeds meer mensen lijken moeite te hebben om onze taal te kunnen lezen en schrijven.

Vroeger, in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw, leerden we als jonge kinderen gewoon het vak “taal”, het Nederlands, op school

Toen spraken we overigens gewoon het woord school als schóól uit en niet als “schòl” ; een enkele ‘o’ klonk als ‘o’: korte klank, zo leerden we.

Dubbele ‘o’ klonk derhalve als “schóól”; lange klank dus.

En niet als ‘schòl’; dat is namelijk een platvis.

Terug naar de laaggeletterden: hoe leer je nou in vredesnaam nog goed Nederlands als je op radio en televisie, in winkelcentra of op straat, voortdurend in een andere taal wordt aangesproken of toegeroepen?!

Maak eens een wandelingetje door ons rijke winkelgebied en bekijk de etalages met een kritisch oog.

Ik noem een aantal voorbeelden, willekeurig gekozen en niet volledig, te beginnen in het Makado centrum.

AH heeft bij de ingang meteen al een standaard met “Bonus Ticket Deals”, vervolgens kom ik tegen:

“Tea and Beans”   “Beemster Imaging & Connectivity”, “Street One” met “New Colours” en zo.

Miss Etam doet aan “herfst sale”, Promise maakt het helemaal bont met “20% Fall Clearence”, bij Didi ben je “Pretty different”, terwijl Sportshop Bouwes zich aanprijst als “your professional sportshop”, alsof die sportwinkel in de Nieuwstraat een amateur sportwinkel was.

Steps roept:  “new season, now € 69,90”, de “clean Inn” is gewoon een stomerij, zelfs lederwinkel GaPa heeft “sale” in plaats van opruiming of uitverkoop.

Wat verderop kom je “Fresh Food & Poelier” tegen; het engelse woord voor poelier was ze kennelijk te moeilijk.

Op het pleintje staat nog een kraam met de kreet “we buy gold”, bij Nelson kun je komen werken, want daar melden ze “Join our team!” en Norah verkoopt “New Styles”.

De schoenenzaak Ecco meldt dat de “effortless winterstyle” binnen is.

Letterlijk vertaald: “moeiteloze winterstijl”.

“Goh jôh, wat heb jij moeiteloze winterstijl schoenen aan”.

Ik hoor het me al zeggen tegen mijn vrouw die net een paar Ecco’s gekocht heeft!

Het zal wel, allemaal.

Zelfs de leukste opticien van Schagen doet tegenwoordig aan “Eye Care”.

Op de Markt gaat het vrolijk verder:

Horecazaak Pand 5 biedt “Food and Beer” aan en verder kun je ook terecht bij “Rumors” en “Wonder’s” .

Verademing:  “De Posthoorn” en de “Koeienhemel” zitten er ook en hun terrassen zijn ook vol.

Vervolgens nog maar even de Gedempte Gracht op en ja hoor: “pop up bookstore” , “Shoeby new looks”, “Amazing kids”.

“Only”: maakt het helemaal dol: “The perfect Jacket, Intro Price 20% OFF” (in hoofdletters) en met Penny Lane en Intertoys lijkt het net of je op Schiphol aan het winkelen bent.

Maar nee hoor: het is de Gedempte Gracht in Schagen!

Zelfs in advertenties in de lokale dag- en weekbladen word je geregeld in het Engels toegesproken: “Opening Soon: Beauty Day Xperience” waarmee ze bedoelen dat er binnenkort een schoonheidssalon geopend wordt, spande onlangs wat mij betreft de kroon.

Het is heel veel Engels waarmee we worden aangesproken en dat terwijl er in onze gemeente nauwelijks Engelse toeristen zijn, maar Duitsers des te meer.

En dat heeft Boekhandel Plukker goed begrepen, want voor hun prachtige winkel vol met Nederlandstalige boeken staat een schoolbordje waarop te lezen staat: ” Wir verkaufen auch Deutsche Bücher”.

Dat is nou een staaltje functioneel een vreemde taal gebruiken.

Jammer alleen dat op die grijs/blauwe vrachtwagens van de centrale boekendistributeur de tekst “Ahead with smart logistics” staat in plaats van de fraaie slagzin van weleer “Van boeken krijg je nooit genoeg”…

Moraal van deze kolom: laten we wat zuiniger zijn op onze eigen taal.

Het hoeft niet zo drastisch als de Fransen ooit probeerden door voor elk Engels woord ook een Franse vertaling te verplichten, (Hotdog > Chien chaud), maar een beetje minder Engels mag best wel.

Misschien dat laag geletterden dan wat sneller thuis raken in het Nederlands…

ROB HOGENES