Column: Jimmy Dijk – bloedzuigers in de zorg

Op vrijdagavond 26 april stelt Jimmy Dijk, de partijleider van de SP, zich voor aan zo’n 20 SP’ers van de afdeling Schagen die voor die gelegenheid zijn samengekomen in ‘Loet 10’. Onder het genot van een kopje koffie en een cakeje wordt er een uurtje lang gezellig kennisgemaakt. De avond staat in het teken van het door Dijk ‘afgestofte’ Nationaal Zorgfonds. Samen met drie bevlogen zorgwerkers (een psychiater, een verpleegkundige en een verzorgende) zet hij op deze avond het Nationaal Zorgfonds -als alternatief voor alle huidige zorgverzekeringen- in het zonnetje.

In Grand Café Restaurant De Ooievaar wordt een uur later de bijeenkomst voortgezet. Er zijn naar schatting zo’n 40 belangstellenden op af gekomen. Dijk gaat in op het agressieve karakter van beleggingsmaatschappijen die erop gericht zijn in de zorg hun winsten te maximaliseren ten koste van de geleverde zorg die dan vaak ondermaats is. Hij karakteriseert de impact van privaat kapitaal in de zorg als een ziekmakend virus dat snel om zich heen grijpt. De aandeelhouders van zulke beleggingsmaatschappijen noemt hij dan ook ‘bloedzuigers en parasieten’.

Voor wat betreft de door commerciële huisartsen ketens zoals Co-Med veroorzaakte crisis zegt hij dat we weer terug moeten naar de huisarts die onderdeel is van de gemeenschap waarin hij zorg verleent. Hij wijst op de aangenomen moties in de Tweede Kamer die de rol van ‘private equity’ willen terugdringen en het eigen risico willen afschaffen. De minister die de moties zou moeten uitvoeren (Conny Helder) voert ze echter niet uit. Zij is namelijk een voorstander van marktwerking. De SP wil marktwerking juist weren uit de zorg. Bovendien moet privaat vermogen zoveel mogelijk uit de zorg verdwijnen.

Dijk is nu een jaar kamerlid en heeft het stokje overgenomen van Lilian Marijnissen. Hij vindt het leiden van de SP ‘best wel pittig’. Hij kreeg duizenden mails te verwerken waaruit hij de belangrijkste elementen haalde. Zo vinden velen dat de SP ‘scherper moet analyseren’ en politiek meer in de aanval moet gaan, waarbij SP-kamerleden hun onderwerpen niet moeten laten ‘wegkapen’ door andere partijen. Bovendien komt in al die mails naar voren dat de SP zich meer op jongeren moet richten. Dijk ziet een langzame groei van het aantal jonge SP-leden.

Ervaren de zorgwerkers de gevolgen van de commercie in de zorg? De verzorgende IG merkt het aan de snelheid waarmee zij moet werken. Voor iedere verzorgende handeling krijgt ze een bepaalde tijd toegemeten. Als het soms wat langer duurt moet zij dat verantwoorden. De zorg is eigenlijk voornamelijk gericht op het verzorgen van het lichaam. En tijd is geld.

Psychiater Cobie Groenendijk wijst op het feit dat de waarden van een commerciële zorginstelling vaak botsen met de waarden van verzorgers en patiënten, die vaak moeten ‘knokken’ om te krijgen wat ze nodig hebben. Ook de verpleegkundige heeft dagelijks te maken met tijdsdruk en voelt zich opgejaagd door de afdelingsmanager. Hij voelt zich niet gewaardeerd en wijt dat aan de commerciële inslag van de zorginstelling. Er moet winst gemaakt worden en dat gaat ten koste van mens-vriendelijkheid.

Dijk is bezorgd over het miljard dat weer bezuinigd gaat worden op de zorg. Het is beter om de immense bureaucratie in de zorg af te schaffen en de werkenden in de zorg weer vertrouwen te geven. Want het hele zorgsysteem ademt wantrouwen uit. Zorgvragers en werkenden in de zorg worden gezien als potentiële fraudeurs en worden daarom stelselmatig gecontroleerd. Dat wantrouwen leidt tot het invullen van stapels formulieren en het schrijven van ellenlange verslagen. De ‘waterhoofdige’ bureaucratie van instellingen dijt uit en de zorg verschraalt.

Psychiater Groenendijk wijst op de ‘schaarste’ in de zorg en de vraag ‘wie er voor wie gaat zorgen’ in de toekomst. Zij merkt dat de samenleving aan het veranderen is. Je zou bijna kunnen spreken van een samenleving die steeds zieker wordt. Het aantal euthanasieverzoeken neemt gestaag toe en zelfs jongeren hebben het erover. Zij legt een duidelijk verband met het maatschappelijke systeem. Maatschappelijke groepen van verschillende sociaal-economische status (SES) ontmoeten elkaar steeds minder en de maatschappelijke cohesie vermindert. Sommige mensen voelen zich in de steek gelaten en zien het niet meer zitten.

Dijk wil af van de ‘markt bureaucratie’ in de zorg. Hij wil af van de ‘nep-markt’ en de ‘nep-vrije keuze’. Alle beloftes die werden gedaan door de partijen die de zorgmarkt mogelijk maakten (VVD,CDA en PvdA) zijn niet gestand gedaan.

Dijk besluit zijn pleidooi voor een ander zorgsysteem met de opmerking dat PVV, NSC en de BBB nu moeten ‘leveren’ en hun beloftes waar moeten maken. Doen zij dat niet, dan moeten ze afrekenen en zetels inleveren. Het is dan ook nodig dat de politiek druk ervaart vanuit de samenleving. En daarom moet de SP stapsgewijs campagne voeren en het niet nalaten kleine overwinningen te vieren…