Column: In Tuitjenhorn klagen inwoners over roet en teer

In Tuitjenhorn klagen inwoners over roet, teer en fijnstof die opstijgen uit voor de gezelligheid aangestoken houtkachels. Het plezier voor de een is leed voor de ander. Kortademig, geplaagd door astma, en dan komt de rook je huis binnen door kieren en spleten. Resultaat is dat de benauwdheid toeneemt. Houtkachels zouden  verboden moeten worden, net als biomassacentrales overigens. Ze produceren teveel roet en fijnstof.

Nieuwe cijfers van het RIVM tonen dit aan. Met hun nieuwe rekenmethode wordt de ernst van de uitstoot nog meer blootgelegd. Behalve roet worden nu ook de kleinere gasdeeltjes meegeteld, die na het verlaten van de schoorsteen een vaste vorm aannemen. Die adem je gewoon in. Teerachtige stofjes zijn het die het gevolg zijn van onvolledige verbranding van hout. Dorpsbewoners klagen bij de lokale krant over  vergiftiging als gevolg van de houtstook.

De klachten beperken zich niet tot Tuitjenhorn. In de andere kernen in Schagen hoor je dezelfde klachten. De houtstook is problematisch voor mensen met luchtwegklachten. Ze worden benauwd door de deeltjes, die houtstook veroorzaakt. De rook maakt het leven van deze patiënten tot een hel, terwijl de buren daarnaast genieten van de warmte. Tot een goed gesprek lijkt het in de meeste gevallen niet te komen.

Tot 2019 verstrekte het Rijk nota bene nog subsidie bij de aanschaf van pelletkachels. Van de overheid hebben de astmapatiënten weinig te verwachten, terwijl er in ons land 640.000 mensen zijn die aan astma lijden, onder wie 100.000 kinderen. De verwachting is dat het aantal mensen met astma in de komende jaren verder zal stijgen.  

Het kabinet heeft zijn mond vol over preventie in de volksgezondheid: beter voorkomen dan genezen. Schonere lucht helpt gezondheidsklachten voorkomen. Maar een verbod op houtstok blijft uit. Astmapatiënten hebben geen baat bij vervuilde lucht. Integendeel, vieze lucht verergert de klachten en het resultaat is ziekere mensen.

Op 13 januari 2020 is tussen het Rijk, de provincies en gemeenten het Schone Lucht Akkoord gesloten. Op die dag hebben zij hun handtekening onder het akkoord gezet en committeren zij zich aan de ambitie om de luchtkwaliteit in Nederland permanent te verbeteren. Ook luchtvervuiling door houtkachels valt onder dit akkoord. 

Helaas heeft de gemeente Schagen het akkoord niet ondertekend. Overigens zit een houtstookverbod er niet in. Zolang de landelijke milieuwetgeving zulke kachels toestaat, gebeurt er niets.   

Het RIVM komt door de nieuwe rekenmethode tot de conclusie dat houtkachels zorgen voor 23 procent van alle Nederlandse fijnstof. Wordt het niet eens tijd dat het aansteken van een houtkachel beschouwd moet worden als een onrechtmatige daad met een sanctie als gevolg? Vuurtjes stoken buiten mag al jaren niet. Luilak is de nek omgedraaid. Waarom mag stoken binnen dan nog wel?

Gelukkig is er wetgeving op komst uit Europa. Deze wet, die op 1 januari 2022 ingaat, is van toepassing op houtkachels en haarden, zodat de overlast beter te handhaven wordt. Experts kunnen op deze manier direct zien of een houtkachel voldoet aan de regels en wat de impact daarvan is. Aan de hand daarvan kunnen in de toekomst maatregelen worden genomen, zoals het niet meer mogen gebruiken van de houtkachel.

Eugeen Hoekstra