Column: Geluksplekken verhullen het gebrek aan geluk

De gemeente Schagen is goed op dreef met haar geluksevangelie. Alle bijstandsklanten hebben een baan, de werkloosheid is tot nul gereduceerd, de armoede bestaat in Schagen niet meer, alle zieken zijn genezen en Zzp’ers gaan fluitend naar hun werk. Onzin natuurlijk. De cijfers geven een andere indruk. Heel veel mensen hebben geen zorgeloos leven.

Zekerheid en voorspelbaarheid die het leven dragelijk maken zijn verdwenen en daarmee het geluksgevoel voor velen. De geluksplekken en de geluksbudgetten halen de aandacht weg waarover het moet gaan: de uitkeringen zijn te laag. En met de hogere energiebelasting wordt het er niet beter op. Je kunt als gemeente van alles verzinnen, in Den Haag halen ze je eronder uit.  

Mark Rutte, bepaald niet mijn politieke vriend, heeft gelijk als hij zegt dat de staat geen geluksmachine is. En zo is dat ook voor de gemeente. Als je over geluksplekken wil spreken dan zijn voor mij de twee kerktorens van het stadje Schagen die ik, rijdend over de N245, zie als ik naar huis ga. De twee torens zeggen mij dat ik bijna thuis ben en dat stemt mij tevreden. Zeker als je een lange tijd hebt gereden en toe bent aan een afzakkertje of zo. Maar om dit gevoel geluk te noemen vind ik overdreven.

Het kost mij grote moeite om de muziektuin een dorado van geluk te noemen net zo als de molen in Groenveld of de panoramaduin in Petten: een door mensen gemaakt opzetje van zand met uitkijk over de zee. De op initiatief van de gemeente gemaakte lijst van geluksplekken was er niet meteen. De gemeente heeft er trouwens hard aan moeten trekken om de lijst af te krijgen. Het is dan altijd de vraag waarom die lijst er moest komen?

Je verzint het niet godbeter, het dorpsplein van Callantsoog, staat ook op die lijst. Waar ik gelukkig van word is niet een hoop steen met een paar lichtmasten, maar als ik de zon in zee zie zakken. Als een stel vogels een nestje bouwen. Als een meisje die een jongen kust. Als iemand de baan krijgt die hij zo graag had willen hebben. Als je iemand tegenkomt die je al in jaren niet hebt gezien. Als de muziek van Bach door je auto klinkt terwijl je in de file staat.

Lands mopperaar Maarten van Rossem noemt geluk in zijn boekje een plotselinge, vaak onverwachte emotie die alle andere gevoelens overstijgt. Een emotie waardoor alles in je persoonlijk universum op zijn plaats is gevallen. Daar kan een geluksplek in Schagen niet tegenop. 

De schoonheid van natuur en kunst kan je in extase brengen: een groot gevoel van geluk dat je dit mag zien en meemaken. Na een poosje ebt dit gevoel weg. Voor een gelukkig leven is toch meer nodig dan een extase op zijn tijd.

De gemeente kan zorgen voor gunstige omstandigheden waardoor je kan zeggen dat het er prettig is. Zij scheppen een gevoel van tevredenheid, maar dat is niet hetzelfde als geluk. Hoe meer tevredenheid, hoe groter het geluksgevoel. Maar dat is niet zo. Privéomstandigheden (gezondheid, een baan, een lieve partner) wegen veel zwaarder dan een mooi uitzicht. En wat ook blijkt: in het geven van hulp wordt men gelukkig.               

Eugeen Hoekstra