Column: Gaat men in Schagen ook thuis dwangbehandeling toepassen?

De GGD Noord-Holland Noord verwacht in 2020 circa 500 meldingen te krijgen over personen die verward gedrag vertonen en mogelijk psychische hulp nodig hebben. Onder deze mensen vallen ook mensen met dementie die zich onveilig gedragen en van wie het aantal flink zal stijgen.

Wie aanloopt tegen verwarde personen kan dit vanaf 1 januari 2020 melden bij de gemeente: zij is het loket waar iedere inwoner kan melden dat hij of zij tegen een verward persoon is aangelopen die ongepast gedrag vertoont. Wanneer de melding is gedaan komt er een heel circus op gang, omdat vastgesteld moet worden of de overlastveroorzaker een psychische storing  heeft. En om te bepalen of er crisismaatregelen nodig zijn.

Verbazingwekkend is ook dat het loket waar mensen een melding kunnen doen over een verward persoon, enkel open is tijdens kantooruren. Dus na vijven en in de weekends kan de verontruste melder nergens terecht. En dus belt hij de politie die zegt er geen tijd voor te hebben. Natuurlijk wordt overwogen de uren uit te breiden, maar dat kost geld en dat is er niet. En een klokrondopenstelling zal er nooit komen. De verwarde personen moeten zich dus wel aan de kantooruren houden!

Maar ook is het van belang dat er eensgezindheid is over de interpretatie van ‘verward gedrag.’ Ik wed dat veel mensen die in de war zijn helemaal geen psychische problemen hebben, maar vast zijn gelopen in hun leven en hun baan en woning zijn kwijtgeraakt en wellicht grote schulden hebben.

Zij hebben hulp en ondersteuning nodig, maar voor hen heeft de wet niets geregeld. Er zijn er bosjes van. De politie luidt de noodklok en geeft de schuld aan de regering, die deze mensen aan hun lot overlaat. De Nationale Ombudsman heeft er een heel rapport aan gewijd.   

Veel mensen weten het niet, maar met de nieuwe GGZ-wet kunnen mensen onder dwang thuis worden behandeld. Nu worden deze mensen opgenomen en krijgen zij dwangbehandeling in de instelling. De meeste bedden zijn wegbezuinigd en dus dacht de overheid ‘laten we ze behandelen daar waar ze wonen.’ Bijvoorbeeld door het toedienen van verplichte medicatie of het uitoefenen van toezicht op de patiënt.

In het vakblad Zorg & Welzijn staat dat bij dwangbehandeling thuis ook geweldsincidenten kunnen plaatsvinden, waardoor de patiënt zich niet meer veilig voelt en mogelijk de deur dichthoudt voor hulpverleners. Dan spannen we het paard achter de wagen en creëert men ‘zorgmijders’.

Dwangbehandeling thuis kan doorslaan naar de verkeerde kant, kan dus nadelig uitpakken.’ Het voordeel is echter dat de patiënt in zijn eigen  vertrouwde omgeving kan worden behandeld. De wet gaat in op 1 januari a.s., maar overal hoor je geluiden dat dit heel onverstandig is. Er is veel meer voorbereidingstijd nodig.

Brancheorganisatie ActiZ ziet nog een ander probleem: het doorlopen van een stappenplan voor vrijwilliger zorg. In de praktijk zou dit betekenen dat bijvoorbeeld bij het plaatsen van een bedhek omwille van de veiligheid van de cliënt, zorgverleners een uitgebreid bureaucratisch protocol moeten doorlopen, terwijl hierover geen discussie is met de (vertegenwoordiger van de) cliënt. ActiZ ziet dit onderdeel van de wet als een vorm van doorgeslagen controledrift ten aanzien van een niet-bestaand probleem

Terug naar de wet. Veel psychiaters hebben gezegd dat ze terughoudend zullen zijn met het toepassen van dwang thuis. De politie vreest nog meer tijd kwijt te zijn aan ‘verwarde personen’, omdat het de bedoeling is dat meer patiënten thuis worden behandeld.

Eugeen Hoekstra