Column: De huisarts schrijft voor: driemaal daags een eetlepel tegen de eenzaamheid

Om eenzaamheid tegen te gaan krijgen huisartsen in Groot-Brittannië de mogelijkheid om sociale activiteiten, zoals dansles of een kookclub, voor te schrijven. Veel klachten zijn van psychosomatisch van aard.

Stel: je zit niet lekker in je vel en hebt vaak hoofdpijn. De huisarts onderzoekt je klachten, maar kan niets medisch vinden. En dan? Een gevalletje sterkte en tot ziens? Een doorverwijzing naar zware zorg, een psycholoog misschien?

Twee huisartsenpraktijken in Oosterwolde en Appelscha schrijven sinds deze maand naast- of in plaats van een medicatiekuur ook ‘welzijnsarrangementen’ voor. Als de dokter dat nodig acht, bestaat zijn recept dan uit een doorverwijzing naar Ooststellingwerver welzijnsorganisatie Scala.

Daar brengt een persoonlijk begeleider in kaart welke activiteiten de persoon in kwestie kunnen helpen om gezonder en gelukkiger te worden. Vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld. Of sport.

Het project vormt ook een offensief tegen eenzaamheid, volgens de gemeente niet zelden bron van psychosociale klachten. Zo kan de begeleider met de verwijsbrief in de hand helpen iemands sociale netwerk uit te breiden.

De gemeente Ooststellingwerf trekt 17.000 euro uit voor een proef met deze vorm van steun, die ‘Welzijn op recept’ is gedoopt.

Belangrijke succesfactoren van Welzijn op Recept zijn onder anderen dat de hem of haar vertrouwde huisarts de verwijzing doet en dat er een welzijnscoach is die het een en ander in gang zet.

Eenzaamheid is een maatschappelijk probleem. Wat doet eenzaamheid met mensen? Eenzaamheid geeft je het gevoel dat je er niet meer toe doet. Van totale verlatenheid. Van overbodigheid. Als je aan huis gekluisterd raakt en te weinig mensen om je heen hebt, ontbreekt het je op den duur aan vitaliteit om nog wat te ondernemen.

Je krijgt een gevoel van uitzichtloosheid. Je woont alleen, veel vrienden zijn welgevallen en je familie is druk. Dan ben je op jezelf aangewezen. Dat vindt niemand fijn.

Volgens het CBS zijn vooral de mensen zonder partner die sterk eenzaam zijn. Alleenstaande ouders ervaren relatief het vaakst sterke gevoelens van eenzaamheid. Van hen is 19 procent eenzaam.

Zijn er geen kinderen, dan is de kans op sterke eenzaamheid 12 procent. Van de paren, met of zonder kinderen ervaart 5 à 6 procent sterke eenzaamheid. Ook het aandeel mensen dat enigszins eenzaam is, is onder alleenstaanden relatief groot. Dat is anderhalf keer zo hoog als onder paren.

Ik ben ook gecharmeerd van consultatiebureaus voor ouderen. Het consultatiebureau als zodanig is een bekend fenomeen in ons land maar dan voor baby’s en peuters. Je krijgt als ouders een oproep en dan ga je met je kind ernaar toe.

Een consultatiebureau voor ouderen klinkt dan niet zo vreemd. Het bureau onderzoekt preventief de gezondheidstoestand en welzijnstoestand van de ouderen. Met vroegtijdige en regelmatige controles kan geprobeerd worden klachten te voorkomen. Dit geldt natuurlijk ook voor eenzaamheid.

Voor dit idee is de medewerking nodig van de wijkverpleging. Het mooie van het consultatiebureau voor ouderen is dat ouderen worden gezien en dat op eventuele klachten snel geacteerd kan worden. Dit consultatiebureau kan ouderen niet beter maken maar wel helpen het leven van ouderen weer kleur te geven.

Via de weg van de huisarts en het consultatiebureau kunnen  veel eenzame mensen, jong en oud, worden bereikt.

Eugeen Hoekstra