Column: Blijft Schagen net zo moedig als Zwijndrecht?

De gemeente Zwijndrecht is niet van plan te bezuinigen. De rode cijfers blijven in de boeken. Het Rijk moet met geld over de brug komen om de budgetten jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning aan te vullen. Wij gaan het niet doen, zegt de gemeenteraad van deze gemeente.

Onze wethouder Joke Kruit (JESS) zit met hetzelfde probleem, rode cijfers die oplopen tot ruim 2 miljoen euro in 2021 en 2022, en zij heeft in de lokale krant ook gezegd dat ze niet gaat  bezuinigen. Hoelang houdt ze dit standpunt vol? Dat weten we als ze met de begroting 2020 naar buiten komt.

Er is alle reden om het been stijf te houden. Het kabinet heeft toegezegd naar de zorg te kijken, beter gezegd naar de organisatie van de zorg, daarop is veel aan te merken. Door de marktwerking zijn zorgaanbieders elkaars concurrenten geworden in plaats van bondgenoten die met elkaar samenwerken.

Maar samenwerken is niet vanzelfsprekend. Er is ook iets als de autonomie van de organisaties. Ze willen die niet opgeven in het belang van de cliënten, bijvoorbeeld als het eigen organisatiebelang in geding komt. Het hemd-nader-dan-de-rok beginsel bestaat nog steeds. Het kabinet moet de zorg organiseren rond de patiënt. Het organisatiebelang moet daarvan een afgeleide zijn en niet andersom.

Het is niet uit te leggen aan burgers dat gemeenten moeten bezuinigen op (sport)voorzieningen en dat ze de belastingen moeten verhogen. We lezen elke dag in de krant dat Nederland een rijk land is en dat Nederland al een paar jaar miljoenen euro’s overhoudt op de begroting.

Ongekende weelde en toch zitten de gemeenten met grote geldzorgen en zijn er grote capaciteitsproblemen in de maatschappij waardoor het overal misloopt zoals bij het onderwijs, zorg, politie, belastingdienst, CBR en UWV. We zijn een raar land geworden.

De gemeenten krijgen geld uit het gemeentefonds maar ze zien al een paar jaar de bedragen afnemen. Hoe kan dit vredesnaam? Als het rijk meer geld uitgeeft dan krijgen gemeenten ook meer geld. Dat is de afspraak. Maar dat gebeurt niet. Ze krijgen minder.

De reden is dat het rijk bulkt van het geld maar het niet op krijgt. Plannen genoeg maar onvoldoende mensen om het uit te voeren. En dus moeten gemeenten inbinden. Onacceptabel natuurlijk. De afspraak tussen rijk en gemeenten moet van tafel. Het kabinet is dit niet van plan.

Wethouder Kruit stelt zich dapper op en wil niet bezuinigen. Ze heeft gelijk. Het is niet uit te leggen aan de inwoners dat de gemeente de indicaties voor de (jeugd)zorg gaat aanscherpen, de subsidies gaat schrappen en (sport)voorzieningen gaat uitkleden terwijl ons land verzuipt in het geld. Burgers en hun organisaties zullen zich hiertegen verzetten.

Het kan niet zo zijn dat door capaciteitsproblemen in de samenleving waardoor de rijksoverheid het geld niet op krijgt, er op lokaal niveau bezuinigd moet worden. De capaciteitsproblemen zijn niet uit de lucht komen vallen: de personeelstekorten zijn een gevolg van het onbeheerste bezuinigingsbeleid van een paar jaar geleden door de rijksoverheid. Eigen schuld dikke bult. Maar ga dan niet de rekening doorschuiven naar de gemeenten!

Zwijndrecht zegt ‘we kunnen nu niet weer bezuinigen’ en refereert aan de bezuinigingen van drie en vier jaar geleden. Deze zijn amper verwerkt. Houdt onze wethouder Kruit stand? Of zwicht ze en haalt ze de hakbijl van stal? Over een paar weken krijgen we het antwoord.

Eugeen Hoekstra