Column: Bestuurskosten per inwoner Schagen torenhoog

Laatst schreef ik over de woonlasten in Schagen. Dat deze sinds de gemeentelijke herindeling flink zijn gestegen. Dit valt te rechtvaardigen als de inwoners betere waar voor het geld krijgen. Beter dan de gemeenten bij wie de woonlasten minder hoog zijn gestegen.

Schagen heeft ruim 46 duizend inwoners. Op de website Waarstaatjegemeente.nl  kun je gemeenten met elkaar vergelijken. De website word gevoed door de gemeenten zelf. Schagen zit er ook bij. IJkpunt is het aantal inwoners.

De website maakt onderscheid tussen inwonersklassen. Schagen valt  in de groep 25.000 – 50.000 inwoners. Uitgaven uit te drukken per inwoner is een goede methode. Anders wordt het een slag in de lucht. Subsidie wordt ook vaak per inwoner vastgesteld. Aan de slag dus.

Schagen geeft minder uit op jaarbasis: 2.437 euro per inwoner tegen 2.483 bij de vergelijkbare gemeenten. Maar wat opvalt is dat de kosten van het bestuur in Schagen erg hoog zijn:  660 euro per inwoner tegen 477 euro bij de rest. Een verschil van maar liefst 183 euro per inwoner.

Ik heb gekeken naar de begroting 2019 van Schagen. Deze komt uit op een bedrag van 644 euro per inwoner voor kosten bestuur en inwoner. Ik heb niet de indruk dat de dienstverlening van de gemeente Schagen ten opzichte van de vergelijkende gemeenten zo veel beter is. Althans het rechtvaardigt niet het grote verschil.   

Vermenigvuldig je dit bedrag met het aantal inwoners dan kom je tot 8,4 miljoen euro. Schagen geeft per jaar in totaal 129,7 miljoen euro uit. Nog een cijfer: het sociale beleid: 755 euro per inwoner in Schagen tegen 989  bij de vergelijkbare gemeenten.

Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting is ook frappant: 107 euro per inwoner in Schagen tegenover 189 bij de rest. Bij sport en recreatie geeft Schagen meer uit: 217 tegenover 207 euro per inwoner. En bij volksgezondheid en milieu: 257 euro tegen 233 euro per inwoner bij de vergelijkbare gemeenten.

Schagen bouwt wat minder woningen dan in de vergelijkbare gemeenten, maar het verschil is niet erg groot. De eigendomsverhoudingen in de woningvoorraad (koop tegenover huur) geeft ook weinig verschillen.

Hoe waarderen de inwoners de woonomgeving, kunst en cultuur en de infrastructuur en bereikbaarheid? De website dicht aan elk onderwerp een waarderingscijfer toe: van 0 -100.  Honderd is de hoogste waardering. Nul de laagste.

Hoe waardeert de inwoners van Schagen de woonomgeving in een cijfer: een 52 tegen 51 bij vergelijkbare gemeenten. Infrastructuur en bereikbaarheid: Schagen 52 tegen 51 bij de rest.

Kunst en Cultuur: Schagen 26 tegen de rest 39. Natuur en Landschap: Schagen een 37 tegen 46 bij de vergelijkbare gemeenten. Conclusie is dat Schagen goed scoort bij ‘harde’ en minder goed scoort bij ‘zachte’ onderwerpen.

Veiligheid is nog zo’n onderwerp dat de gemoederen kan bezig houden. Hoe staat het met de misdrijven? Met het veiligheidsgevoel in Schagen zit het wel snor. Deze krijgt een 89 van de inwoners tegenover een 97 bij vergelijkbare inwoners. Het aantal misdrijven in 2018 was in Schagen 317 tegenover 311 in vergelijkbare gemeenten.

Ook kijk ik naar de gezondheid. Inwoners van Schagen gaan minder vaak naar de huisarts: 77,3% van de verzekerden tegenover 80,2 % bij de rest. Naar de GGZ gaan we nog minder: 1,8% van de verzekerden tegenover 3,8% bij vergelijkbare gemeenten.

De lucht bevat minder stikstofdioxide in Schagen: 11,8 tegenover 17,1 µg/m³ bij de rest. Ook voor fijnstof kun je beter hier wonen: 15,4 hier tegenover 18,0 µg/m³ bij vergelijkbare gemeenten. Een µg is een microgram lucht. 

48,6% van de bevolking in Schagen heeft overgewicht. Bij de vergelijkbare gemeenten is dit 50,9% van de bevolking. Dat is erg veel.

In Schagen verlaten minder kinderen voortijdig de school: 1,0%  van het totaal aantal leerlingen tegen 1,4% bij de rest. Het relatief verzuim in Schagen is wel opvallend: 30,64 per 1000 inwoners tegenover 22,11 bij vergelijkbare gemeenten. Bij relatief verzuim is een leerling ongeoorloofd afwezig.

Samengevat: de vergelijkbare gemeenten geven 46 euro per inwoner meer uit dan Schagen. De bestuurskosten in Schagen zijn per inwoner abnormaal hoog ten opzichte van vergelijkbare gemeenten.

De woonlasten voor de inwoners zijn hier aan de hoge kant. Schagen heeft schone lucht en is veiliger maar scoort minder goed op ‘zachte waarden’ als kunst en cultuur en natuur en landschap en slecht op ongeoorloofd verzuim van scholieren. 

Eugeen Hoekstra