Jouw belang is niet ons belang

De gemeente Schagen streeft naar het versterken van overheidsparticipatie. Dit houdt in dat de gemeente volgend is en niet meer trendsettend. Het is aan de burgers om initiatieven te nemen, de gemeente sluit zich hier bij aan in een dienende en verbindende rol. In de politiek noemt men dit een omslag in denken.

De vraag is of dit waar is. Want er ligt een hele grote adder onder het gras. Zodra men op het gemeentehuis vindt dat het algemeen belang aan de orde is dan gaat het feest niet door. Maar wat valt onder het begrip algemeen belang?

Een duidelijk voorbeeld is geweest het openen van een asielzoekerscentrum in Petten. De dorpsraad was tegen en een meerderheid van de bevolking ook. Toch komt het asielzoekerscentrum er. De meerderheid in de gemeenteraad vond het een zaak van algemeen belang en daarmee werden de belangen van de inwoners van Petten terzijde geschoven.

Mag het opvangen van vluchtelingen een algemeen belang heten, het bepalen van de locatie is het zeker niet. Maar de bevolking kreeg geen keus en daarmee werd de locatie doorgedrukt. Dit tast natuurlijk de geloofwaardigheid aan: overheidsparticipatie alleen als het de gemeente uitkomt.  

Mijns inziens  bestaat algemeen belang in de zin van behoeften die voor alle mensen gelden, bijv. schone lucht, schoon drinkwater, veilig voedsel, een veilige leefomgeving en bescherming tegen hoog water. Het algemeen belang is in feite het belang van iedereen, dus niemand uitgesloten. Maar in werkelijkheid blijkt het algemeen belang het belang te zijn van politici die een verordening maken, belastingen verhogen en zaken naar hun hand zetten.

Hoe dan ook, het is van belang dat de politiek van tevoren moet aangeven wat ze verstaat onder algemeen belang om willekeur te voorkomen. Wat voor de één een algemeen belang is, is dat voor de ander niet.

Wat het ook lastig maakt is dat gemeenten, en Schagen maakt geen uitzondering, met handen en voeten zijn gebonden aan wetten en oekazes uit Den Haag. Die ondergeschikte rol maakt dat een gemeente weinig speelruimte heeft om rekening te houden met de belangen van haar inwoners. Wat de Rijksoverheid wil is welgedaan en de gemeente heeft weinig keus. Of het algemeen belang hier aan de orde is doet nu niet ter zake.

De lokale democratie heeft een nieuw impuls nodig zodanig dat politici en burgers samen om de tafel gaan zitten, dat zou per vraagstuk kunnen, of op een bepaald beleidsterrein, om met elkaar oplossingen te bedenken voor samenlevingsproblemen. Een paar dingen zijn van belang: geen partijpolitiek en geen ambtenaren die bepalen hoe het moet. Gaan we dit meemaken?

Maar eigenlijk wil de gemeente Schagen alleen maar betere contacten met de burgers, dat meer verantwoordelijkheid komt te leggen in buurten en wijken en dat de inwonerstevredenheid omhoog gaat. Maar het probleem ligt niet bij de burgers, het ligt bij de gemeente zelf, zoals bijvoorbeeld bij de ambtenaren, die helemaal niet zitten te wachten op die omslag van denken dat de inwoners aan zet zijn en niet zij, gewoon omdat ze de touwtjes in handen willen houden en de gemeenteraad ook niet omdat hij geen macht wil afstaan aan bijvoorbeeld de dorpsraden.

Zullen we het meemaken dat de gemeente Schagen de beleidsambtenaren in de aanbieding doet omdat de burgers het beter weten? Gelooft u toch zelf niet? 

Eugeen Hoekstra