Toch feest voor de gehandicapten?

Het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap wordt eindelijk volledig van kracht. Na bijna 10 jaar van politiek gesteggel gaf ook de Eerste Kamer groen licht. Dit gebeurde op dinsdag 12 april. Gaat hierdoor veel veranderen in ons land? Ik geloof er niets van.

De gehandicaptenorganisaties reageerden euforisch toen ze hoorden dat de Eerste Kamer instemde met het ratificeren van het verdrag. En voor enige vreugde is goede reden want Nederland is voor gehandicapten een achterlijk land. 

Dat heb je pas door als je zelf gehandicapt wordt en te maken krijgt met overheidsinstanties die je stuk voor stuk het gevoel geven dat je je aanstelt en dat je je dwarslaesie of je ms elk jaar moet bewijzen of “het” er nog is.

Dat ongelooflijke wantrouwen zit zo gebakken in het systeem dat ik niet verwacht dat dit door het VN-verdrag zal  verdwijnen. Dan spreek ik nog niet over de slechte toegankelijkheid van restaurants, winkels en andere voorzieningen.

De achterstand van mensen met een beperking is groot en groeit zelfs. Deze mensen hebben veel vaker dan anderen een laag inkomen en hun inkomenspositie verslechtert al jaren door oplopende zorgkosten. Ze komen heel moeilijk aan werk en velen vinden nooit een vaste baan. Neem nu de participatiewet.

Deze wet is bedoeld om mensen met een beperking aan een baan te helpen bij een reguliere werkgever. Wat blijkt?  De overheid heeft verzonnen dat alleen gehandicapten die in de Wajong zitten zo’n baan kunnen krijgen. Dit betekent dat gehandicapten zonder die uitkering tussen wal en schip vallen. Ze worden verdrongen door hun lotgenoten met een uitkering.

Mensen met een beperking die door een persoonsgebonden budget goed geholpen de dag doorkomen vrezen dat budget te verliezen omdat de AWBZ de zorg overhevelt naar ziektekostenverzekeraars en de gemeenten.

We weten al dat de verzekeraars een broertje dood hebben aan persoonsgebonden budgetten, de gemeenten zijn al niet veel beter en roepen dat de betaalde hulp vooral door moet gaan met helpen, maar dan onbetaald.

Mensen met een beperking willen dolgraag meedoen. Maar door de vele hindernissen lopen ze voortdurend vast. En ondertussen hebben ze te maken met een samenleving die hamert op eigen verantwoordelijkheid. Dit participatiepaternalisme gaat volledig voorbij aan de rol van de samenleving zelf.

 En juist daarover spreekt het VN-verdrag zich heel duidelijk uit. Het stelt dat zelfbeschikking en meedoen mensenrechten zijn en dat de samenleving de plicht heeft om zelfbeschikking en meedoen mogelijk te maken.

Ratificatie van het VN-verdrag betekent dat nieuwe wetten tot stand moeten komen in samenspraak met mensen met een beperking en hun organisaties. Onder het motto ‘Nothing about us – without us.’ En dát is winst. Want nu gaat er, bijvoorbeeld bij de decentralisaties en de hervorming van de langdurige zorg, nog veel mis omdat er over mensen wordt beslist en niet met de mensen samen.

Het is waar dat het VN-verdrag een erkenning is van het feit dat nu ‘de wereld van de valide mensen’ echt rekening moet houden met mensen met een beperking. Dit is mooi, maar zodra het kostenplaatje op tafel komt zal het afdingen beginnen.

Eugeen Hoekstra