Column: Pietje Bell’s bende: Hollands Kroon

Een lezeres is van mening dat Hollands Kroon een proeftuin is. Het lijkt er veel op dat het ook echt zo is en dat de bevolking behoorlijk op de proef wordt gesteld. Hoeveel windmolens en datacenters moeten er nog bijkomen voordat de getergde bevolking massaal in opstand komt? Het lijkt er veel op dat bewust de grenzen worden opgezocht. 

Zo ook in het sociaal domein. De wethouder heeft zich vol passie aangesloten bij de bende van Pietje Bell en is verantwoordelijk voor een poets die ze de Hollands Kroonse bevolking heeft gebakken: een groot deel van het sociale domein heeft ze in handen gegeven van een multinationaal werkend schoonmaakbedrijf. Dat is ernstiger dan belletje trekken bij haar buurman of een appeltje jatten bij de groenteboer.

De proeftuin van de bende van Pietje Bell is tien jaar geleden begonnen. Wim van Twuijver, Anja van der Horst en Arthur Cremers schreven er een boek over. Samen brachten zij een grondige verandering van de ambtelijke organisatie tot stand. In hun bestseller ‘Poleposition’ beschrijven zij dat veranderingsproces dat kan worden gezien als een tot nu toe tienjarige proeftuin waarin naar hartenlust werd geëxperimenteerd. Het drietal gaf leiding aan het reorganiseren van het sociaal domein. De schrijvers spreken in dat verband over een ‘Pietje Bell mentaliteit’. 

De dure opheffing van het samenwerkingsverband met Schagen in het sociaal domein wordt zo afgedaan als een onschuldige ‘kwajongensstreek’. In 2015 besloot het college ‘het roer om te gooien’ en de sociale zaken anders te gaan aanpakken. Tegelijk met de decentralisatie van sociale taken werd uit oogpunt van efficiency besloten de gezamenlijke inkoop van zorg met Schagen te beëindigen. 

Een ‘slim klein groepje’ ambtenaren kwam samen om daar een plan voor te bedenken. Vervolgens moest natuurlijk wethouder Mary van Gent warm worden gemaakt voor dat plan. Zij durfde het aan om voor het ‘revolutionaire’ plan, dat volgens de auteurs van de schelmenroman getuigt van een ‘Pietje Bell mentaliteit’, politieke verantwoordelijkheid te dragen. Zo werd Van Gent lid van de bende en partner in crime.

Uiteindelijk werd volgens dat revolutionaire plan in zee gegaan met Incluzio, een bedrijf dat inmiddels een groot deel van de zorg in Hollands Kroon heeft overgenomen. 

Het gevolg van de rigoureuze reorganisatie was een kostenpost van miljoenen voor Schagen en Hollands Kroon door opheffing van het samenwerkingsverband (COWWI). Volgens de regels had Hollands Kroon de ‘ontvlechting’  eigenlijk alleen moeten betalen. Toch nam Schagen de helft van het bedrag voor zijn rekening. 

De raadsleden durfden het niet aan een in dit geval zeer passende Motie van Wantrouwen in te dienen. Het werd slechts een Motie van Treurnis die niet door de raad werd aangenomen dankzij coalitiedwang. Team Pietje Bell had met vlag en wimpel gewonnen. Welke streken zal dat slimme ambtenarenapparaat nog meer voor ons in petto hebben? Welke spelletjes zullen er nog meer met de burgers worden gespeeld? Voor welke experimenten zullen we nog meer als proefkonijnen fungeren?

Over spelletjes gesproken. De bazen van het Kroondomein waren in 2012 in de ban van spelletjes en aapten een populair programma van John de Mol na. The Voice of Holland. Blijkbaar waren ze daar groot fan van. Het Kroondomein werd dat jaar dan ook overspoeld door een ware tsunami van ‘zogenaamde’ Voice of Holland kandidaten, 190 in totaal. Allen dongen naar een felbegeerde werkplek in het ambtenaren bastion in Anna Paulowna. De drie zelfbenoemde juryleden, in het dagelijkse leven directeuren van Hollands Kroon, trokken er een hele week voor uit om de besten er uit te zoeken. Met de ruggen naar ze toegekeerd luisterden ze in hun draaistoelen à la the Voice naar de presentaties van de kandidaten. Als ze vonden dat een kandidaat naar de volgende ronde mocht draaiden ze zich om. Net als Ali B en Marco Borsato dat deden maar dat waarschijnlijk nooit meer mogen doen.

De bazen van Hollands Kroon zochten bij de sollicitanten naar ‘het’ Hollands Kroonse DNA. Een slimmerik die de regels van het spel overtrad bleek dat DNA te hebben en genetisch bij de familie te passen. Een opschepper vertelde een sprookje en kwam door zijn DNA match dichter bij opname in de sekte. Alleen toptalenten met het juiste DNA brachten het tot de volgende ronde. De eerste ronde was een spektakel van  jewelste waar andere toptalenten uit het Kroondomein op de tribune fungeerden als klapvee. Uitmuntende presentaties van kandidaten konden op een oorverdovend applaus rekenen. 

Een groot aantal gegadigden viel helaas af. Ze bleken genen van inferieure kwaliteit te hebben. 

Tot de tweede ronde werden 48 gelukkige kandidaten toegelaten waarvan de verwantschap met de HK-familie was aangetoond. Maar alleen de allerbesten mochten door. Alleen voor supermensen was een plaats beschikbaar. Een bootcamp moest uitsluitsel geven. Allerlei oefeningen en rollenspellen waarbij selecteurs uit eigen DNA kring ze observeerden zorgden ervoor dat er een dozijn voortreffelijke individuen overbleef. Het neusje van de zalm zogezegd.

En tenslotte kwam de heilige drie-eenheid weer op de proppen om de finishing touch aan te brengen. Alle twaalf mochten een sollicitatiegesprek op ‘onderbroekenniveau’ voeren met het illustere drietal, Arthur Cremers, Anja van der Horst en Wim van Twuijver. Zo bleven er zes uitzonderlijk voortreffelijke superkandidaten met enorm veel HK-DNA over die in 2013 in het Kroondomein aan de slag gingen.

Een sprookje uit mijn grote duim gezogen? Nee, het is allemaal te lezen in het boek van de drie voormalige bobo’s van het ambtenarenapparaat. Wel geparafraseerd, hoewel het schrijversdrietal nadrukkelijk vermeldt dat iedereen de tekst mag jatten, kopiëren of navertellen. Het is het verhaal van een inmiddels tienjarige proeftuin. Toch is inmiddels gebleken dat het HK-DNA van de drie bazen niet zo duurzaam was. Alle drie vertrokken ze naar de gemeente Alkmaar.

Het is maar de vraag of Hollands Kroners zo blij zijn met de dubieuze erfenis van deze drie halfgoden. Dat zal blijken uit de verkiezingsuitslag in maart. Wordt het een dikke tien of een magere vier?