Column: nog een topambtenaar weg na gemeentesecretaris

De gemeentesecretaris is niet de enige topambtenaar die is vertrokken. Een andere topambtenaar, lid van het concernmanagementteam, is zelf opgestapt omdat hij of zij zich niet kon verenigen met het besluit van het gemeentebestuur om de gemeentesecretaris op non-actief te stellen. Dit blijkt uit de antwoorden van loco-secretaris Peter Jager op vragen van GroenLinks.

Daaruit blijkt ook dat al langere tijd sprake is geweest van een toenemend verschil van inzicht tussen het college en de gemeentesecretaris Nico Swellengrebel. Waarover gaat dit? Over verplichte trainingen die het hele personeel van hem moest volgen en over reorganisaties en herschikkingen binnen het managementteam. Als je dit leest heeft het niet veel om het lijf. Veranderingen komen overal voor. Gemopper ook. Die geluiden bereiken het college. Een goed gesprek met Swellengrebel moet de lucht klaren. Alle neuzen dezelfde kant op. Na drie maanden werden de problemen alleen maar groter, zegt het college en grijpt in. 

Het college wrijft Swellengrebel de missers in de schoenen die voor veel ongenoegen zorgden in de gemeenteraad. Deze slaan volgens het college op ‘participatie, toon en inhoud van insprekers in raad en commissievergadering, bezwaarzaken van bewoners (ik denk aan Thorbeckestraat & Oosterstraat), etc.’ Het college betreurt het dat de dienstverlening niet is geweest zoals mag worden verwacht en dat dit heeft geleid tot scherpe moties vanuit de raad over lopende dossiers.

Daarmee doelt het college op het optreden van wethouder Hans Heddes in de raad. Hij werd overladen met moties van treurnis vanuit de raad over stagnerende projecten (geluidsscherm Muggenburg, herinrichting Schagerweg  en Zuiderweg, illegale verkeersbesluiten).

Nu weten we wie hiervan de schuld krijgt. Wie dit falen te verwijten valt. Het college zegt de gemeentesecretaris. Hoezo? Antwoord: hij is teveel bezig met de ambtelijke organisatie en veel te weinig met de belangen van de inwoners. En op de wethouder valt niets aan te merken?  

Lambert Riteco twijfelt of niet hij maar het college zichzelf een spiegel moet voorhouden. Zijn die missers allemaal toe te schrijven aan de secretaris? Waarom kijkt gij naar de splinter in het oog van uw broeder en merkt gij de balk niet op in uw eigen oog (Mattheüs 7 1-5). Het college zegt zeker naar zijn eigen handelen te kijken en beseft dat het gedrag van collegeleden ongetwijfeld heeft bijgedragen aan het ondermaatse beeld dat het college tentoonspreidt om vervolgens te concluderen dat niet het college maar de gemeentesecretaris moet opstappen. Dit schreeuwt om een onafhankelijk onderzoek: wie heeft er gelijk?

Het college zegt dat in basis het verschil tussen beiden niet zo groot is. Dus dan heeft dit niet de doorslag gegeven voor het ontslag van Swellengrebel. Wat resteert is een zienswijze over zijn handelen: brengt deze de gewenste (politieke) doelen dichterbij.

Probleem is dat de gemeente belangrijke vacatures niet vervuld krijgt. Er is veel verloop onder het personeel. Grotere gemeenten (Purmerend, Zaanstad, Heerhugowaard) werken als een magneet en trekken medewerkers weg. Daar kan de gemeentesecretaris niets aan doen. De staat van de arbeidsmarkt is niet zijn verantwoordelijkheid.

De gemeenteraad gaat niet over de gemeentesecretaris. Wel over de ontstane situatie. Het college zegt dat het een andere koers wil met de focus op de samenleving. “We gaan nog beter luisteren naar de inwoners en dit vertalen in onze dienstverlening,” zegt het college. Maar dan wel zonder Nico Swellengrebel. En met 11 vacatures. Maar zolang het college haar bedoelingen met ‘beter luisteren’’ en ‘ betere dienstverlening’ niet concretiseert (terug naar vroeger, maar was het toen beter?) blijven de vragen komen.

Eugeen Hoekstra