Column: Gescheiden machten?

Niet alleen landelijk, maar ook lokaal blijkt er veel ‘achterkamertjespolitiek’ te worden bedreven, waarbij gekozen volksvertegenwoordigers buiten spel worden gezet. Een belangrijk politiek principe is daarbij in het geding: het dualisme, de scheiding tussen wetgevende en uitvoerende macht. De volksvertegenwoordigers die lid zijn van een fractie in de coalitie mogen maar beperkt een eigen mening of overtuiging hebben. En er wordt van ze verlangd zich te conformeren aan het beleid van de coalitie zelfs als dat indruist tegen hun waarden en normen.

Toch zijn er politici die tegen een afgesproken beleid ageren omdat het soms heel slecht voor burgers uitpakt. Ik moet dan denken aan Pieter Omtzigt en zijn rol bij het blootleggen van de misstanden bij de Belastingdienst. Hij ziet een innige band tussen kabinet en Tweede Kamer. Ook ziet hij een innige band tussen het kabinet en de pers, waardoor mensen die problemen hebben met het kabinetsbeleid te weinig aandacht krijgen. Veel media fungeren eigenlijk hoofdzakelijk als doorgeefluik van ‘feiten’ voor de overheid.

Omtzigt constateert dat er sprake is van een systeem en een structuur waarbij van alles centraal staat, maar niet de burger. Die staat volgens hem alleen centraal in de verkiezingscampagne. Er is volgens Omtzigt fundamenteel iets mis in ons land. Er zijn niet voldoende ‘checks and balances’ meer. Omtzigt omschrijft het als ‘onze Haagse kliek die meer kijkt naar de partijvoorzitter dan naar de kiezer’. 

Kan er ook gesproken worden over een ‘Hollands Kroonse kliek’? In ieder geval zijn er grote overeenkomsten met de politiek in Den Haag, waar net als in Hollands Kroon hulpgeroep vanuit de samenleving niet doordringt bij degenen die de macht in handen hebben. Ook in Hollands Kroon leven zorgen om bijvoorbeeld de oprukkende datacentra in de Wieringermeer en de rol van multinationals daarbij. Die zorgen worden onvoldoende gehoord door de verantwoordelijke bestuurders. Daardoor zijn al twee raadsleden uit hun fractie gestapt en hebben zich inmiddels aangesloten bij OHK. Maar iemand als Peter Meijer die ook tegen datacentra is conformeert zich aan wat fractievoorzitter Jip Pankras het beste vindt. En Pankras doet wat in de kraam van het college te pas komt. Hollands Kroonse kliekgedrag of coalitiedwang? ‘Er is wel iets grondig mis’, om met de woorden van Omtzigt te spreken…

Kees Zwaan