Column: Moet Schagen statushouders voorrang blijven geven?

In steeds meer gemeenten hoor je geluiden dat het zo niet verder kan. In West-Friesland trekt de VVD ten strijde tegen het huisvesten van nog meer vluchtelingen. De liberalen vinden dat de gemeentebesturen in deze regio ermee moeten ophouden.

Het voelt niet goed dat statushouders (vluchtelingen met een verblijfsvergunning) voorrang krijgen bij het toekennen van een sociale huurwoning. Enerzijds is er begrip voor omdat de asielzoekerscentra overvol zitten met statushouders die weg mogen, maar niet kunnen omdat er voor hen geen woningen zijn en anderzijds omdat er heel veel Nederlanders eveneens in kommervolle omstandigheden verkeren en ook snel aan een woning geholpen moeten worden.

Reden is dat er gewoonweg te weinig sociale huurwoningen zijn ‘om aan de eigen bevolking aan te bieden.’ Door deze groep inwoners voorrang te geven verdwijnt het draagvlak voor de huisvesting van vluchtelingen. Dat moet voorkomen worden, zegt Chris de Meij van de VVD in Hoorn. Maar hij zegt er niet bij hoe de overvolle AZC’s  kunnen worden geholpen. Dat probleem moet ook worden opgelost.

Wettelijk is het allang niet meer zo dat gemeenten verplicht  zijn om aan asielzoekers met een verblijfsvergunning voorrang te geven bij het toekennen van een huis. Toch blijven gemeenten dit wel doen, ook Schagen, waar de woningnood groot is, zeker voor jongeren en ouderen die op zoek zijn naar een betaalbare en geschikte woning.

Schagen moet dit jaar een achterstand van zestien woningzoekende statushouders zien weg te werken. Vorig jaar begon Schagen met een achterstand van vijf begunstigers. In de eerste helft van 2020 kwamen er vijftien bij, in het volgende halfjaar achttien. Voor de eerste helft van dit jaar moet Schagen 36 statushouders aan een huis helpen. Dit hoeven natuurlijk geen 36 huizen zijn.

In 2019 zijn 28 statushouders geholpen aan 14 woningen, in 2018 64 personen in 24 woningen en in 2017 80 personen in 35 woningen. De klapper was 2016 toen 90 personen gehuisvest werden in 49 woningen.

Maar het Tweede Kamerlid, VVD’er Daniel Koerhuis, vindt dat statushouders  ‘gewoon op hun beurt moeten wachten’. Hij zegt: “Ik kan niet uitleggen aan een alleenstaande moeder, aan een gescheiden man of aan een verpleegkundige die dicht bij zijn of haar werk moet wonen, geen voorrang krijgt, maar een statushouder wel.”

Hij heeft natuurlijk gelijk, maar daarmee is het probleem niet opgelost. De AZC’s zitten bomvol en de kans is groot dat er naar noodoplossingen gegrepen moet worden zoals het openen van sporthallen en het opzetten van tenten om de AZC’s te ontlasten.

De Tweede Kamer fractie van de VVD heeft in 2018 geroepen dat het kabinet moet zorgen voor tijdelijke woningoplossingen voor vluchtelingen. De partij denkt aan sobere woningen, prefab gemaakt. Dezelfde Koerhuis kwam met een eigen plan. Als de proeven slagen, moet er in 2020 ‘een nieuwe stimuleringsregeling’ komen, zodat gemeenten aan de slag kunnen.

Sindsdien is nooit meer iets van zijn plan vernomen. Het ene roepen en het andere nalaten is erg gratuit. Uiteindelijk is de heersende woningnood het gevolg van een politieke keuze: de markt heeft de vrije hand gekregen (waar weinig animo is om goedkope sociale woningen te bouwen) en de woningcorporaties zijn met een verhuurdersheffing van jewelste aan banden gelegd. Hierdoor is vorig jaar de helft minder aan sociale huurwoningen gebouwd. Ik bedoel maar.  

Eugeen Hoekstra