Column: Minder afval plaatst HVC straks voor problemen

Er zijn minstens drie redenen voor de afname van afval voor verbranding. Ten eerste dat er door de inzet van afvalexperts steeds minder restafval van bedrijven komt. Ten tweede dat er een trend wordt ingezet richting minder dan 100 kilo restafval per persoon per jaar. Deze doelstelling is ruwweg een halvering van het restafval op nationaal niveau.

En ten derde komt er een kwart van het afval uit het buitenland, waarvan een groot gedeelte uit het Verenigd Koninkrijk. Brexit maakt hier een einde aan. Daarnaast zijn de Britten druk bezig met het uitbreiden van hun afvalverbrandingscapaciteit.

De inspanningen van de gemeenten en HVC, om meer afval te recyclen, leiden ertoe dat het aanbod van restafval voor verbranding van gemeenten afneemt. In 2018 heeft HVC 411 kton restafval (2017: 418 kton) van de aandeelhouders verwerkt. HVC verbrandt naast restafval veel B-hout. B-hout is geverfd, gelakt of verlijmd hout. Maar dit terzijde. 

Het grootste deel van de fossiele CO2-uitstoot door HVC komt vrij bij het verbranden van restafval en is daardoor ‘niet vermijdbaar’, zegt het bedrijf, behalve door minder afval te verbranden. Er is daarom veel te zeggen om een einde te maken aan het verbranden van afval: hoe minder C02 in de lucht hoe beter.  

Het is al veel eerder gezegd: huisvuil verbranden in ovens is in Nederland een aflopende zaak. Nederlandse afvalverwerkers moeten circulair worden. Dat betekent: uit alle reststromen nieuwe grondstoffen halen. In 2050 draait de hele economie circulair, dat wil het Rijk. Het opstoken van materiaal past daar niet bij, ook al levert het nog ‘groene’ energie op voor huizen en bedrijven.

Dat betekent dat de hoeveelheid afval moet dalen. De overheid hoopt dat de hoeveelheid afval, gemiddeld per persoon, gaat dalen van jaarlijks 250 kilo naar 30 kilo. En de troep die er nog is, moet zoveel mogelijk recyclebaar zijn. “Er komt steeds minder afval en de ovens moeten worden afgeschakeld. Liever vandaag dan morgen. Maar wie gaat dan onze woningen verwarmen?

Overal worden biomassacentrales uit de grond gestampt. Dit is het antwoord op het afschakelen van afvalenergiecentrales. Moeten we er blij mee zijn? De meningen verschillen.

De Nederlandse overheid heeft miljarden gereserveerd om de komende jaren kolencentrales om te bouwen tot biomassacentrales. Volgens de European Academies Science Advisory Council (EASAC) is deze transitie echter schadelijk voor het klimaat en een slechte besteding van publiek geld. HVC moet het toch niet zijn hoofd halen om gevelde boomstammen te halen uit Canada voor zijn warmtenet. Zo worden ook de afnemers van de warmte medeplichtig aan natuurroofbouw.  

Arjen Lubach grapte in zijn uitzending over duurzame energie: “Stel je voor dat je een wedstrijdje doet. Jij probeert een boom te laten groeien en een vriend probeert er een te verbranden. Wie wint er?”

Je kunt wel zeggen dat de CO2 die vrijkomt bij de verbranding van biomassa al in de atmosfeer zat en dat het dus niet uitmaakt, maar dat is niet helemaal waar. De koolstof zat namelijk in het bos en was daarmee vastgelegd, zij het tijdelijk.

Met de verbranding komt die koolstof meteen vrij en ja, dan kan het inderdaad wel een aantal decennia duren voordat een boom van dezelfde omvang is terug gegroeid. Dit is een serieus probleem dat met een serieuze term de ‘koolstofschuld’ heet.

Voorstanders zullen zeggen dat het geld goed is besteed, omdat biomassa uiteindelijk duurzame energie is. Maar de tegenstanders zeggen dat het veel beter is het geld te steken in ‘echt duurzame’ alternatieven zoals zonne- en windenergie. Het is daarom onbegrijpelijk dat de overheid zoveel subsidie steekt in biomassacentrales. Er gaan gelukkig steeds meer stemmen op om aan die rare subsidie ten bedrage van 11,4 miljard euro een einde te maken.

Eugeen Hoekstra