Column: Afvalheffing hier omhoog, in West-Friesland een stuk omlaag; waarom daar wel?

Terwijl wij hier tientallen euro’s meer moeten betalen aan afvalheffing dit jaar, zijn de tarieven in de West-Friese gemeenten met evenveel euro’s naar beneden gegaan. De stijging in Schagen bedraagt 29 euro voor twee en drie gebruikers, maar in Medemblik  zien we een heel ander beeld. Hier is het tarief verlaagd met 52 euro.  En in Stede Broec met 50 euro.

Wat is er aan de hand? Waarom zijn de tarieven in de Noordkop niet gedaald ten opzichte van vorig jaar, terwijl de gemeenten in de Noordkop en in West-Friesland dezelfde vuilverwerker hebben: HVC in Alkmaar.

Wat is de reden? De gemeenten in West-Friesland hadden een collectieve dienstverleningsovereenkomst met HVC. Daar wilden ze vanaf omdat de afvalkosten van een ‘slecht’ presterende gemeente (zoals Enkhuizen) werd  gecompenseerd door een ‘goed’ presterende gemeente (zoals Opmeer). Het contract werd opgezegd waarna elke gemeente voor zichzelf  ging onderhandelen met HVC.

Dit was het  moment waarop deze gemeenten goed zicht kregen  in de hoogte van de  kosten die HVC in rekening brengt (verwerkingskosten en retouropbrengsten). Maar zo zijn we niet getrouwd zei de ene na de andere gemeente toen men doorkreeg welke kosten HVC onder aftrek van de opbrengsten bij hen in rekening brengt: de calculaties deugen niet.

De feestvreugde was van korte duur. Opeens kwam HVC met de mededeling dat de verwerkingskosten hoger waren dan eerst gedacht, in totaal vijftien procent. Je gelooft je oren niet. Hoezo hoger ? En waarom nu? Wordt er meer verbrand?

Bijvoorbeeld om de huizen en zwembaden in Alkmaar en omgeving te verwarmen? Of omdat  er ondergrondse afvalcontainers zijn gekomen waarom geen burger heeft gevraagd, maar de kosten wel moet betalen? Hoe dan ook, voor de West-Friese gemeenten was de mededeling een tegenvaller, maar desondanks konden de tarieven flink omlaag.

De gemeenten in de Noordkop hadden veel eerder het collectieve contract opgezegd. Dit betekent dat ook hier elke gemeente een individueel contract sluit met HVC. Zo heeft de gemeente Schagen een contract afgesloten met HVC op 1 juli 2017. Kennelijk was er voor Schagen  geen reden om bij HVC een lager tarief te bedingen. Dat hebben de gemeenten in West-Friesland beter gedaan. Hier zijn de afvaltarieven met tientallen euro’s omlaag gegaan.

Aanleiding was het onderzoek dat deze gemeenten hebben laten uitvoeren naar de doelmatigheid van de afvalstoffenheffing. De Rekenkamer toonde aan dat er de laatste jaren teveel is betaald aan afvalcentrale HVC. Zo bleek dat na de invoering van de oranje bak de opbrengsten veel hoger lagen dan geraamd.

De Rekenkamer concludeerde ook dat de gemeenteraden te veel op afstand staan en inwoners geen invloed hebben op de tarieven. Wethouder Samir Bashara (GroenLinks) van de gemeente Hoorn heeft vertrouwen in de toekomst. “Ik verwacht dat de tarieven zeker niet omhoog gaan, eerder lager of gelijk.”

Dit betekent niet dat de tarieven in West-Friesland nu meteen onder de tarieven van Schagen en Hollands Kroon zijn komen te liggen, dit scheelt een paar tientjes, maar dat is niet het punt. De kwestie is dat HVC het blijkbaar niet nauw neemt met het bepalen en doorberekenen van de verwerkingskosten, onder aftrek van de opbrengsten, aan de gemeente.

De discussie in Schagen gaat vooral over het financiële risico dat de gemeente draagt met haar financiële bijdrage in het kapitaal van HVC. Of de raad van Schagen inzicht heeft in de calculaties van HVC m.b.t. de tarieven, betwijfel ik zeer.

Eugeen Hoekstra