Column: Biertje met rubberlaarzen aan en heilige mis in een bollenschuur

In de nacht van 13 op 14 januari 1916 viel de Anna Paulowna Polder ten prooi aan het zeewater. Er was nog een open verbinding tussen de Noord- en de Zuiderzee. In het huidige IJsselmeer was toen nog sprake van eb en vloed. Door een combinatie van een groot aanbod van smelt- en regenwater uit de op de Zuiderzee uitmondende rivieren, heftige storm en hoogwater, bezweek de Amsteldijk ten oosten van Van Ewijcksluis. 

Over een lengte van zo’n 150 meter stroomde het zeewater de Oostpolder in. Binnen korte tijd stonden alle landerijen blank. Gelukkig konden de meeste bewoners en ook het vee (ongeveer 3000 koeien) op tijd geëvacueerd worden. Helaas waren er wel 2 dodelijke slachtoffers te betreuren. Het zeewater baande zich een weg naar de Westpolder, waar het werd tegengehouden door de wat hoger liggende spoorbaan. 

Zo snel mogelijk dichtte men de kunstmatige coupures in de dijken en bracht men versterkingen aan langs de spoorbaan. Houten bekistingen met een vulling van zware klei hadden als doel de inwerking van het water op de spoordijk te verminderen. Ook de in groten getale per trein aangevoerde zandzakken bewezen goede diensten. Zogenaamde ‘liggersnoeren’ in het water langs de spoordijk verminderden de golfslag. Met man en macht werd gewerkt om een einde te maken aan de watersnood. 

Het gat in de dijk werd gedicht en het pompen begon. Een grote dieselpomp van de Marine werd voor dit doel ingezet. De buis van deze pomp had een doorsnee van anderhalve meter en daardoor een grote capaciteit. Er was 3300 hectare land ondergelopen, wat veel schade had opgeleverd. 

Het stationsgebouw stond nog hoog en droog. De plaatselijke apotheekhoudende huisarts ging er spreekuur houden, maar al gauw had de burgemeester het gebouw ook ontdekt en hield hij er zitting. Maandenlang werden in hetzelfde onderkomen treinkaartjes verkocht, huwelijken voltrokken en patiënten behandeld. Met recht een multifunctioneel gebouw. Cafébezoekers stonden met rubberlaarzen aan een biertje te drinken bij café Neuvel, waar de vloer blank stond. Ook in de RK-kerk stond een laag water, zodat een provisorische kerk werd gemaakt in een bollenschuur. In mei 1916 was de polder weer zo goed als droog en het normale leven kon weer beginnen.

Kees Zwaan

(Foto 1: Bierdrinken in het water – Noord-Hollands Archief)

(Foto 2: De heilige mis in een bollenschuur – Noord-Hollands Archief)