Column: Ouderen moeten juist niet thuis blijven wonen

De stichting Wonen Plus Welzijn is met de verkeerde leus de straat op gegaan. De slogan ‘langer zelfstandig thuis wonen’ klopt niet en moet ook niet gebruikt worden. Dit weten we sinds Wouter Bos met zijn rapport naar buiten is gekomen over de armtierige huisvesting van ouderen in ons land.

 Oud nieuws natuurlijk omdat ouderenbond ANBO al dertig jaar geleden de overheid dringend adviseerde seniorenwoningen te gaan bouwen. Het woordje ‘thuis’ veronderstelt de bestaande eigen woning, maar daar zit nu het probleem: de meeste bestaande woningen zijn niet geschikt om veilige zorg te leveren, ontdekte oud-politicus Bos.

We moeten af van het motto dat ouderen vooral zolang mogelijk thuis moeten blijven wonen, staat in zijn advies. “Veel 75-plussers denken dan begrijpelijkerwijs aan het huis waar zij nú wonen,” Maar die woning is vaak helemaal niet geschikt om betaalbare en veilige zorg te leveren, schrijft Bos. In veel gevallen is het veel beter als ouderen verhuizen naar een aangepaste woning.

Schagen en Wonen Plus Welzijn menen het goed maar ze zitten helemaal op het verkeerde spoor met het ‘zelfstandig thuis wonen’. Met het oog op de vergrijzing is de belangrijkste aanbeveling van Bos: zorg voor zorggeschikte veilige woningen. Dit kan door woningen te verbouwen en door woningen te bouwen. Zij moeten het gat vullen tussen de oude woningen en het verpleeghuis.

De commissie Bos concludeert dat er voor ouderen echter veel te weinig gebouwd en verbouwd wordt. “Met als gevolg niet alleen een ontoereikend woningaanbod voor ouderen, maar ook een belemmering van de doorstroming op de woningmarkt.” Dit is heel herkenbaar in de gemeente Schagen.

Er is een groot tekort aan ‘nultredenwoningen’ en ‘levensloopbestendige woningen’. Het inlopen gebeurt slechts mondjesmaat. Een kangoeroewoning hier en een Hofje daar, het is allemaal klein bier.

Er moet veel meer gebeuren. Wat dan? Eén: onderwerp woningen waarin ouderen wonen aan een scan ‘zorggeschikte woning’ en stel vast welke aanpassingen nodig zijn. Is er subsidie nodig of een lening: de gemeente springt bij. Twee: mobiliseer ouderen tot een actiegroep die gemeente, Wooncompagnie en projectontwikkelaars op hun huid gaat zitten om te investeren in geschikte zorgveilige woningen in Schagen. Laten de ouderenbonden het initiatief nemen.

De slogan ‘zelfstandig thuis blijven wonen’ heeft alleen zin als de woning geschikt is voor het verlenen van intensieve zorg. Is dit niet het geval, dan moet het advies zijn de woning aan te passen of te verhuizen naar een wel geschikte woning. Dit laatste is makkelijker gezegd dan gedaan.

Daarom nogmaals het advies aan de bewoner: laat een scan maken van je woning en bepaal de kosten van de aanpassingen. De gemeente komt dit jaar met de ‘Blijverslening’ die ook geldt voor huurders en die daarnaast natuurlijk ook hun verhuurder kunnen aanspreken.

Het belang van een zorggeschikte woning is erg groot omdat de verpleeghuizen aan hun plafond zitten. De wachtlijsten groeien alleen maar. Ook bij sommige vestigingen van Woonzorgroep SAMEN zoals De Bron, Lelypark en De Zandstee, met wachttijden van minstens een jaar. Maar minister De Jonge zegt niet snel met oplossingen te kunnen komen.

Wouter Bos met zijn commissie zegt ook dat er veel meer bedden bij moeten komen. Ik ben bang dat dit niet realistisch is. Ik voorspel dat de intramurale verpleeghuiszorg helemaal vast komt te zitten. Gewoon ook omdat er geen personeel te vinden is om deze zorg te verlenen.

Daarom is het van belang dat de ouderen zo lang mogelijk ‘buiten de muren van het verpleeghuis’ verzorgd kunnen worden. Voorwaarde is wel dat de woningen geschikt zijn voor het verlenen van intensieve zorg. Als die woningen er niet zijn, zullen er schrijnende situaties ontstaan voor zorgbehoeftige ouderen. Dit schrikbeeld moet iedereen aansporen om snel actie te ondernemen.   

Eugeen Hoekstra