Column: risico op parkinson door bollengif

“Risico op ziekte van Parkinson bij blootstelling aan landbouwgif’, luidde de titel van de Zembla-uitzending van 16 september 2019. De uitzending ging over het gebruik van insecticiden en schimmelwerende middelen in teelten als bollen, bloemkool, broccoli, ijsbergsla en aardappelen in West-Friesland. In de Noordkop zal het niet anders zijn. 

Aanleiding voor de uitzending is een brief van een boerenzoon uit Zwaagdijk, West-Friesland. Hij vreest dat op het platteland een groot agrarisch drama plaatsvindt.

In de brief schrijft hij dat zijn vader al op relatief jonge leeftijd aan de ziekte van Parkinson leed en inmiddels is overleden. Voor zover hij weet hebben 12 mensen binnen een straal van één kilometer de ziekte van Parkinson. Allemaal mensen die veel in aanraking zijn gekomen met bestrijdingsmiddelen.

In de uitzending zegt Roel Vermeulen, hoogleraar Epidemiologie, dat mensen die in de landbouw werken met pesticiden gemiddeld 60 procent meer kans hebben op het krijgen van Parkinson.

Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en de EFSA (Europese Autoriteit Voedselveiligheid) erkennen dat de risico’s op het krijgen van Parkinson bij het in aanraking komen met landbouwgif, niet duidelijk zijn. Om die reden werden Paraquat, Maneb en de insecticide Rotenon enige jaren geleden al verboden. Het meest verkochte Mancozeb wordt toegestaan tot 2021.

De provincie Noord-Holland antwoordt op vragen van de Partij voor de Dieren dat de gezondheidsrisico’s zeer serieus genomen moeten worden. Echter is ‘op dit moment helaas nog veel onduidelijkheid over de mogelijke ernst van de gezondheidsrisico’s’. Het RIVM start een vervolgonderzoek.

Dat onderzoek moet duidelijk maken wat de risico’s en indirecte gevolgen zijn op het krijgen van Parkinson, wanneer je in aanraking komt met, of bloot wordt gesteld aan gewasbeschermingsmiddelen. Het Ctgb (College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) steunt dit onderzoek. De provincie zegt dat ze op dit moment weinig kan doen.

Dit laatste is niet waar. Ze moet haast maken met de transitie naar biologische bollenteelt. In de Omgevingsvisie Noord-Holland is de ambitie opgenomen om de grondgebonden landbouw in 2030 natuurinclusief te laten zijn. Dit kan veel sneller. Als de volksgezondheid in het spel is dan moet het voorzorgprincipe in stelling worden gebracht. 

Er zijn best initiatieven zoals de vereniging Bio-NH en Groen Kapitaal, maar dit zijn toch vooral ‘platforms’. Er zijn allang serieuze bedrijven die al jaren geen gif gebruiken, zoals tuinbouwbedrijf De Lepelaar in Sint Maarten en biologisch bollenbedrijf Huiberts in Sint Maartensbrug. Bedrijven die al jaren met succes opereren. Mijn advies is: ga daar in de leer. Huiberts ontving vorige maand van de provincie een subsidie van € 20.000,-. Ik zou zeggen wie volgt.

In Frankrijk weten ze het zeker: de Franse regering erkent de ziekte van Parkinson als beroepsziekte bij akkerbouwers, die minstens tien jaar zijn blootgesteld aan gewasbeschermingsmiddelen. 

Het is absurd dat Nederland niet het voorzorgsprincipe uit de kast haalt. Als Nederland  het giftige Maneb verbiedt, begrijp ik niet waarom Mancozeb wel op de markt mag blijven. Uit voorzorg zou ook dit middel verboden moeten zijn. Den Haag aarzelt altijd als gezondheid en economie tegenover elkaar komen te staan. Dan gaat economie altijd voor.

Eugeen Hoekstra