Column: Publiekstrekker van formaat op de dijk in Den Helder

In een tijd waarin de meeste mensen hun vermaak dicht bij huis moesten zoeken strandde een zeer groot schip op de Zeewering van Den Helder. Het schip stak 9 maanden lang boven de dijk uit en was voor veel mensen de bestemming voor een dagje uit. Scheepsramptoerisme zullen we het maar noemen.

Het enorm grote stoomschip Eugenia voer in november 1928 van Rotterdam naar Amsterdam maar raakte door storm in de problemen, waardoor zij afdreef richting Den Helder. Ter hoogte van Camperduin werden de eerste noodsignalen uitgezonden. Het schip strandde eerst op Noorderhaaks maar werd weer losgeslagen door de aanhoudende storm. Vervolgens smeten de golven het op de Zeedijk van Den Helder. De golven waren zo sterk dat het schip af en toe werd opgetild en dan zo hard op de dijk terechtkwam dat de bewoners van de Kanaalweg de dreunen goed konden voelen. De huizen trilden alsof er telkens kleine aardbevingen waren. Door de bewegingen van het loodzware schip werd de glooiing van de dijk ernstig beschadigd. De bemanning kon het schip gemakkelijk verlaten.

Vanaf de eerste dag was het gestrande schip een publiekstrekker van formaat. Af en toe stond de dijk ter plekke vol met mensen die wel eens een glimp van dat schip wilden zien. Van heinde en ver kwamen toeschouwers poolshoogte nemen. Zelfs de echtgenoot van koningin Wilhelmina vond het een treinreis van Het Loo naar Den Helder waard. Voor prinsgemaal Hendrik werd de loopplank uitgelegd om een kijkje in het onfortuinlijke schip te nemen, waarbij een onderhoud met de kapitein ook voor hem op het programma stond. Na een inspectie van de Dorus Rijkers toog hij huiswaarts naar Het Loo.

Het lostrekken van het schip bleek geen sinecure te zijn. Allerlei pogingen met een sleepboot hadden geen succes. Men besloot toen de basaltblokken onder het schip gedeeltelijk te verwijderen. Het idee was dat dan het gevaarte gemakkelijker in zee kon glijden. Maar ook dat bleek ijdele hoop. Het schip bleef hardnekkig op de dijk liggen. Maanden later probeerden meerdere sleepboten met vereende krachten het kolos van de dijk in zee te trekken. Tegelijkertijd werd het marineschip de Kortenaer gevraagd er op maximumsnelheid l;angs te varen om een grote golfslag te maken. Dat zou kunnen helpen het schip los te krijgen. Maar ook deze ultieme poging was vergeefs. Inmiddels was het zomer 1929. Zelfs de badgasten konden tussendoor even een kijkje nemen in Den Helder.

Omdat alle pogingen waren mislukt gooiden de bergers het nu over een andere boeg. Men begon het schip aan de landzijde op te vijzelen zodat het schip meer ging overhellen naar het water. Het zou dan makkelijker in het water glijden. Het zou nog enkele weken duren voordat het schip daadwerkelijk van de dijk gleed. Dat gebeurde pas op 24 augustus 1929. Het grote schip had precies 9 maanden op de dijk gelegen en was al die tijd een bezienswaardigheid van de bovenste plank…

Kees Zwaan

(Foto: De Eugenia ligt rotsvast op de dijk. Gezicht op de Kerkgracht –  Regionaal Archief Alkmaar)