Column: Staatsdictatuur over Tuitjenhorn

In Nederland heerst staatsdictatuur. De film over wat de zaak Tuitjenhorn  wordt genoemd laat zien dat als de staat, in dit geval de gezondheidsinspectie, een deel van de staat, je in de kladden neemt en je uitrookt totdat er niets van je overblijft.

Anneke Tromp vertelde waarom haar man een einde aan zijn leven maakte: hij kon niet op tegen het verslindende monster de staat der Nederlanden terwijl hij ernstige mentale problemen had. We zagen hoe zijn vrouw de strijd aanbond tegen de staat en dat ook zij er bijna aan onderdoor ging maar doorvocht totdat ze haar recht wist te halen of liever van haar man.

De staat kent allerlei gedaanten maar al die delen vormen samen één groot monstrum dat burgers en ondernemers onder de knoet houdt. Wie denkt humaan te handelen, in dit geval een doodzieke man aan zijn einde te helpen, wordt besprongen door het monstrum en maakt van hem een misdadiger.

Een moordenaar. Maar dit niet alleen. De staat ruikt bloed en laat zich door niemand gezeggen dat hij fout zit, dat de zaak heel anders ligt, dat de coassistent die de melding maakte niet het gewicht mag worden toegekend van een door de wolf geverfde verpleger en dat  woord- en wederwoord dient te worden toegepast.

Dit laatste is niet gebeurd, een onvergeeflijke fout en laat zien dat de staat zich opstelt als een dictator omdat hij alleen geïnteresseerd is in zijn regels en protocollen.

Geen rekening wil houden met de weerbarstigheid van het dagelijkse leven, met de uitzonderlijke situatie waarin de patiënt verkeerde en met een arts die het lijden niet kon aanzien en verlichting wilde brengen en zo de dood bespoedigde.

Een humane daad waarover werd geklikt en het leek erop alsof de Inspectie op zo’n situatie zat te wachten. Dat ze eindelijk kon laten zien wat het betekent de macht te hebben in dit land: we zullen dat plattelandsdoktertje wel even mores leren. Het werd zijn dood.

We mogen ons gelukkig prijzen dat we in ons land nog een onafhankelijke rechterlijke macht hebben. Een macht die in staat is de macht van de staat (lees: de gezondheidsinspectie) aan banden te leggen.

Die breder kijkt dan de regels en in de schoenen gaat staan van de arts die op dat moment een beslissing moet nemen. In de rechtszaal verklaarde een anesthesist dat de middelen die Tromp heeft toegediend bij de patiënt niet de dood heeft veroorzaakt. Hij is gestorven aan de ziekte. De middelen waren het zetje.

Echter, de rechterlijke macht verkeert in een crisis. Dit komt door de rijksoverheid die al jaren bezuinigt op de rechterlijke macht. De ene rechtbank na de andere is gesloten.

Rechters zijn bang dat nog meer rechtbanken dicht gaan. Griffierecht wordt steeds duurder waardoor de toegankelijkheid tot het recht voor burgers met een kleine beurs slechter wordt. Rechters draaien al jaren overuren.

Ze zijn bang dat door de werkdruk de kwaliteit van het rechtspreken achteruitgaat. De Rechtspraak komt miljoenen euro’s tekort. Er kan het nodige over deze situatie worden gezegd.

Ook dat rechtbanken wel wat efficiënter mogen werken. Wat echter overeind moet blijven dat de rechterlijke macht niet gedicteerd wordt door de staatsmacht. Daarom is het beter dat de financiering van de rechtspraak in handen komt van een onafhankelijke instantie los van de staat.

Procederen tegen de staat is voor Anneke Tromp tijdrovend en soms levensbedreigend geweest: een mentale afmattingsslag. Ook heel duur. Ze heeft een schadevergoeding gekregen van de Inspectie.

Aan de einde van de film viel te lezen dat de vergoeding (154.000 euro) maar 9% is van de kosten die ze gemaakt heeft. Ik bedoel maar.

Beledigend en volstrekt ongevoelig en daarom verwerpelijk is dat op de dag van de uitzending de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd een persbericht liet uitgaan waarin ze de eigen handelwijze verdedigt.

Pas helemaal aan het eind staan drie regels over het vonnis van de Raad van State, die oordeelde dat die handelwijze juist niet gerechtvaardigd was. Je moet maar durven.

Eugeen Hoekstra