Column: Nu ook sporen van pesticiden in de luiers

Lentetuin in Breezand. Wie gaat daar niet heen? Het is een kleurrijke oase middenin het grijze winterse landschap. De bloeiende bollen maken je blij omdat ze de lente aankondigen en beloven ons nog veel natuurschoon in de komende maanden op de bollenvelden. Dan is het schokkend om te lezen dat omwonenden van bloembollenvelden blootgesteld worden aan hoge concentraties bestrijdingsmiddelen waarvan sporen zijn aangetroffen in de luiers van baby’s die binnen 250 meter afstand van bollenvelden wonen.  

Nu is het bepaald geen nieuws dat het kweken van bloembollen gepaard gaat met gebruik van veel pesticiden, maar wordt dit door en nieuw onderzoek dat in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Miniserie van Economische Zaken is uitgevoerd. Het Tv-programma Zembla bericht hierover.

Het RIVM is ook bezig met een onderzoek naar de gezondheidseffecten van het gebruik van bestrijdingsmiddelen op bollenvelden voor omwonenden. Zo’n 2,2 miljoen mensen in ons land wonen binnen 250 meter van een bollenveld. In 2016 werd er in Nederland 5,7 miljoen kilogram chemische gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. Toch geeft het nieuwste onderzoek niet aan hoe schadelijk deze concentraties precies zijn.

De belangrijke vraag nu is: wat betekent dit voor de gezondheid van de mensen die daar wonen. Prof. Martin van den Berg pleit in de uitzending voor verder onderzoek. Dit neemt niet weg dat alleen al uit voorzorg nu al maatregelen genomen moeten worden.

“Wanneer je niet zeker weet dat de hoeveelheid gif waaraan je blootgesteld wordt, ook daadwerkelijk tot schade leidt, maar je het ook niet uit kan sluiten, dat je kiest voor de meest beschermende weg en dat is in dit geval: maar zorgen dat je maar minder blootgesteld wordt.” Hij adviseert niet te spuiten tot op enkele honderden meters afstand van woonkernen waar ook gezinnen met kinderen wonen.

Angstaanjagend is natuurlijk de ontdekking dat in de luiers van baby’s die binnen 250 meter afstand van bollenvelden wonen pesticiden zijn aangetroffen. Uiteraard is het afhankelijk van de hoogte van de concentraties bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden. 50 meter verder komt het spul niet, werd gedacht. Duidelijk is wel dat het gif zich verder verspreidt. Omwoners worden ook langer blootgesteld dan tot nu toe was bekend. Maar dat er sporen aangetroffen worden in luiers van baby’s is toch wel de limit.

“Dit onderzoek is uniek omdat je ziet dat gedurende een langere tijd en grotere afstand je nog steeds verhoogde concentraties kan vinden van bestrijdingsmiddelen”, zegt Van den Berg.

Het Ctgb (College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) is verantwoordelijk voor het afgeven van de vergunningen. Ctgb-directeur Luuk van Duijn benadrukt in 2016 dat het college met ruime marges werkt. „De veiligheidsgrenzen die het Ctgb stelt zijn zodanig robuust dat de kans dat er toch iets mis gaat, bijvoorbeeld omdat de stof verkeerd wordt gebruikt of samen een met een andere stof wordt gebruikt, verwaarloosbaar klein is.”

Het feit dat er in de luiers pesticiden zijn aangetroffen logenstraft de bewering van het Ctgb dat er niets aan de hand is, dat het met de veiligheid goed zit en dat omwonenden zich geen zorgen hoeven te maken. Het Ctgb heeft nu veel uit te leggen.

Eugeen Hoekstra