Column: Lees en huiver, de toegangsprocedure voor hulp in Schagen

Je bent inwoner van de gemeente Schagen, je mankeert van alles en vraagt hulp aan bij de gemeente. Je weet het beste wat je mankeert en wat je nodig hebt. Je denkt aan iets concreets. Dit kan hulp zijn in uren of hulp in de  vorm van een voorziening (traplift, rolstoel, woningaanpassing).  Je vraagt hulp aan, maar wat je ten deel valt is bureaucratie.

Je krijgt te maken met de “Toegangsprocedure van melding tot aanvraag en ingangsdatum maatwerkvoorziening” van de gemeente Schagen. Ik zag hem langs komen bij Overheid.nl. Daarin staat wat er met je aanvraag gaat gebeuren. In ieder geval niet wat je denkt.

Er komen mensen bij je thuis die een onderzoeksgesprek met je beginnen. Hoe zo? Word je niet geloofd? Wel ja, maar zo zijn de regels. Of je de hulp krijgt die je wil is nog maar de vraag. Want het gesprek is een onderzoek. Hiervan komt een verslag dat binnen zes weken moet zijn afgerond. Dat verslag komt bij je thuis. Je wordt gevraagd het verslag te ondertekenen. Nu mag je de aanvraag doen voor hulp.

Je denkt dat je dit al hebt gedaan. Dat onderzoeksgesprek (ook wel genoemd het keukentafelgesprek) was toch naar aanleiding van ‘je’ hulpvraag? Nee, dan heb je het niet goed begrepen. Dit geeft een naar gevoel. Je voelt je niet serieus genomen. De onzekerheid slaat toe. Je moet wachten op het toekenningsbesluit. Dat besluit kan anders uitpakken dan waarop je rekent. Ik lees “ het is mogelijk dat de inwoner niet de gevraagde voorziening krijgt toegekend, omdat het probleem op een andere manier wordt opgelost.”

Dit is hetzelfde dan wanneer een huisarts tegen je zegt: u moet geopereerd worden aan uw been, ik verwijs u door naar de chirurg die bij de intake in het ziekenhuis zegt ‘moet je goed luisteren, een rolstoel is ook een prima oplossing.’ Of dat je een vliegticket bestelt maar een treinkaartje krijgt. Met de trein kom je er ook, is het antwoord. Ongekend natuurlijk deze reactie omdat de klant koning is, maar zodra je cliënt bent, verandert je rechtspositie: je telt minder mee. Je bent de onderliggende partij: u wenst hulp, we zullen wel zien of je er recht op hebt. 

Intussen is het toekenningsbesluit er nog niet. In de “Toegangsprocedure” staat geen termijn waarbinnen het besluit moet vallen. De SP liet weten een geval te kennen dat iemand een jaar heeft moeten wachten. Natuurlijk worden spoedeisende gevallen sneller geholpen maar dit mag in mijn ogen niet betekenen dat in de andere gevallen de cliënten kunnen wachten.

Maak de cliënt koning: juist de kwetsbare verdient de hoogste aandacht. De gemeente zegt dat aanvragen zorgvuldig moeten worden afgehandeld. Niemand zal dit ontkennen maar de gemeente maakt het zichzelf lastig door zich zelf deze bureaucratische regels op te leggen. Handel naar bevind van zaken lijkt mij een betere methode met barmhartigheid als uitgangspunt. West-Friezen zijn geen klagers, maar dragers, als zij om hulp vragen is het niet om een griepje.   

De Nationale Ombudsman zegt dat de overheid er is voor de mensen, maar dat werkt in de praktijk wel eens anders uit. Hij stelt vast dat niet iedereen vanzelfsprekend wordt gehoord of gezien en soms worden mensen zelfs uitgesloten van voorzieningen door drempels op te werpen.

Nabellen van cliënten vanuit de gemeente gebeurt zelden. In ieder geval niet structureel. Hoe kan het anders en beter? In de volgende column meer hierover. 

Eugeen Hoekstra.