Column: Achterdeur wagenwijd open

In 2007 verscheen het rapport ‘Leerkracht’ van de Commissie Leraren. Het advies verscheen op een moment dat Nederland als nooit tevoren overtuigd was van de noodzaak om te streven naar een toekomst als kenniseconomie. Tegelijkertijd dreigde, ironisch genoeg, een kwantitatief lerarentekort te ontstaan in bijna alle onderwijs­sectoren en was er brede bezorgdheid over de kwaliteit van het toekomstige lerarenbestand.

‘Nederland staat aan de vooravond van een dramatisch tekort aan goede leraren’, schreef de commissie. En nu, ruim 11 (!) jaar later, is er niks aan gedaan om dat gigantische tekort te tackelen.  Sterker nog, de boel is door strengere regelgeving behoorlijk op slot gegooid.

De toelatingseisen voor de Pabo zijn in 2015 aangepast. De hoop was dat vanwege de strengere entree slimmere scholieren zich zouden aanmelden voor de pabo. Maar uit het onderzoek ‘Onderwijs aan het werk 2018’ blijkt dat de eindexamencijfers van jongeren die voor de pabo kiezen niet zijn gestegen. Op de lerarenopleidingen zitten nog altijd de betere vmbo’ers, gemiddelde havisten en minder goed presterende vwo’ers.

Maar hoe zit het met de zeer gemotiveerde zij-instromers?  Een vriendin van mij weet het zeker. Zij wil dolgraag voor de klas. En daar is ze ook absoluut geschikt voor. Ze is lief, creatief, duidelijk en verbaal sterk. Altijd in de financiële wereld gewerkt en altijd het gevoel gehad: ‘is dit het nou’?  Als ze op de school van haar kinderen rondloopt voelt ze zich gelukkig. Er is geen andere baan die ze ambieert dan schooljuf op de basisschool. Lieve regering, wat wil je nog meer?

Nou, doe het dan! Zou je zeggen. Maar helaas liggen er wat (financiële) hindernissen op haar pad. Want haar ooit behaalde MBO-diploma is niet meer voldoende. En de stapel HBO-certificaten maken ook geen indruk. Er moet examen worden gedaan in vakken op havo niveau. Kosten? Een slordige 6.000 euro. En zij staat niet alleen. Ondertussen zijn er veel mensen die best leraar willen worden. Uit onderzoek blijkt dat 40 procent van de beroepsbevolking interesse heeft in het leraarschap. Veel van hen vindt het echter te duur en tijdrovend om hun lesbevoegdheid te halen.

Eind september werd duidelijk dat de subsidiepot voor het lerarentekort zo goed als leeg is. Ondertussen stapelen de problemen zich op, met name in het basisonderwijs. Dat zien we hier in Schagen ook. Juf ziek? Paniek! Want invallers zijn meestal al aan het werk. Heeft een vader of moeder misschien een beetje feeling met het lesgeven? Prima, doe het maar. Liever een aardige ouder voor de klas, dan klassen naar huis sturen. Met alle respect, en dan ook echt respect want dertig van die schatjes, ga er maar aan staan. Maar wat blijft er van het educatieve aspect nog overeind als een vader of moeder voor de klas staat? Zes uur lang oppassen, veel meer is het niet.

Veel leerkrachten in het basisonderwijs, excuses tegenwoordig heet dat primair onderwijs, stromen door naar het voortgezet onderwijs. Het verdient beter en ze krijgen hier ook alle mogelijkheid en steun voor. Maar de achterdeur staat open. Wagenwijd. En de voordeur zit op slot. Potdicht. 

SANNE DE WEGER