Column: Uitzendbureaus zitten achter fraude arbeidsmigranten

Pak niet alleen frauderende Polen aan, maar ook de wortel van het probleem: de uitzendbranche, waarschuwde econoom en journalist Malgorzata Bos-Karczewska onlangs in de Volkskrant. Ze gaf de lezers een kijkje in de keuken. Ze schreef dat uitzendbureaus Poolse arbeidsmigranten de WW insturen. Een opmerkelijk verhaal. Pak de oorzaak aan en verlies je niet in symptoombestrijding, aldus de Poolse journalist.

Ze wijst op de WW-route die Nederlandse freelancers bekend voorkomt. Uitzendbureaus hebben een prikkel om mensen na 6 maanden te ontslaan omdat ze dan geen pensioenpremie hoeven te betalen. Ze melden zich aan bij de UWV voor een werkloosheidsuitkering. Na zes maanden (voor seizoenswerk drie maanden) stopt de ‘vakantie’ van de Poolse arbeider en gaat hij weer aan het werk.

De Poolse journalist zegt dat uitzendbureaus verschil maken tussen fase A, de eerste fase in de ABU-cao en fase B, de duurdere en niet aantrekkelijke fase voor de uitzendbureaus. Ze zegt dat zo’n 70 procent van de Poolse uitzendkrachten in fase A zit. In deze fase, die 78 weken duurt, heeft men nauwelijks bescherming.

Polen werken vooral op basis van een kortdurend uitzendcontract (voor een week of een paar maanden) of op basis van de uitzendovereenkomst die automatisch eindigt als de opdrachtgever de inlening beëindigt of de uitzendkracht ziek wordt.  Elke EU-burger heeft recht op een WW-uitkering van 3 maanden, mits men in de laatste 36 weken minstens 26 weken gewerkt heeft. Dus Poolse arbeidsmigranten ook.

Ze schrijft dat veel werkgevers willen voorkomen dat de Poolse uitzendkrachten doorstromen naar de duurdere fase B want dan moeten de werkgevers minimaal 90 procent van het loon doorbetalen. Bovendien heeft de uitzendkracht met een dienstverband van 2 jaar of langer recht op een financiële vergoeding.

Maar de wet biedt uitkomst: bij een onderbreking tussen contracten van meer dan 6 maanden (voor seizoenswerk 3 maanden), begint de teller opnieuw, bij het begin van fase A. Met het oog daarop wordt de volgende truc toegepast: de Poolse uitzendkracht wordt als het ware voor 6 (3) maanden op ‘vakantie’ gestuurd, de WW in. Wilt u cijfers? In 2015 ontvingen 14.110 Polen woonachtig in Nederland WW, meldt het CBS in de Migrantenmonitor 2007-2015. Dat is een flinke stijging sinds 2012.

Zo’n 80 procent van de Poolse arbeidsmigranten werkt via de uitzendbranche. Na een half jaar kunnen de Polen terugkomen bij hetzelfde of een ander uitzendbureau. Ze beginnen dan weer onderaan de ladder in fase A. En de cyclus herhaalt zich, na enige tijd belanden ze weer in de WW. En zo blijven Polen voortdurend in de goedkoopste fase A, en bouwen geen rechten op, worden in de WW geparkeerd op kosten van de belastingbetaler.

Zo werkt het verdienmodel van de uitzenders, concludeert de auteur in de Volkskrant. Deze werkwijze moet al een poos bekend zijn bij de UWV en Arbeidsinspectie. Alleen al door de oneigenlijke praktijk aan te pakken van de uitzendbureaus los je een belangrijk deel van de fraude op. Maar de Poolse uitzendkrachten gaan niet vrij uit. Als je in de WW zit mag je Nederland niet uit en moet je continu solliciteren. Hiermee is flink gesjoemeld. 

Eugeen Hoekstra