Nieuwstraat verdient veel beter

Je kunt moeilijk trots zijn op de Nieuwstraat in Schagen. Het is zo’n winkelstraat die je ook tegenkomt in steden als Almelo, Delfzijl en Winschoten waar de armoede van de winkels is af te lezen. Nu valt het met de armoede wel mee in Schagen maar de gevels van de winkels in de Nieuwstraat maken je niet blij. Je ontkomt niet aan het oordeel dat het gaat om een allegaartje van fantasieloze gevels. Geen pand heeft dezelfde hoogte. Het ene gebouw heeft drie lagen, het andere weer twee en elk pand heeft zo zijn eigen kleur. Het is een ratjetoe van alles en nog wat. Bouwkunst van een minimaal niveau. Het is verbijsterend om te moeten vaststellen dat dit soort bouwsels onder het wakend oog van welstand tot stand zijn gekomen.

Nog erger is het gebouw waarin de Rabobank is gevestigd. De bekleding kleurt vaal wit en blauw. De sleetsheid spat ervan af. De Hema heeft zijn best gedaan door de gevel van een nieuw jasje te voorzien en heeft hierdoor een moderne uitstraling gekregen. Maar het beeld wordt tenietgedaan door de buurman Zeeman die een geribbelde grijze plaat op zijn gevel heeft hangen. Ook de bouwstijlen wijken sterk van elkaar af.

De bankgebouwen van ING en ABNAMRO in de Nieuwstraat zijn stenen kolossen die de uitstraling hebben van een koude kikker. Even erg is wat er is gebeurd met het oude postkantoor. Dat pand was ook niet het fraaiste maar het is er niet beter op geworden met de komst van koopjeswinkels Action en Wibra.

Als je buiten staat en naar binnen kijkt valt meteen op het koude licht van de tallozen tl-buizen die aan het plafond hangen. Het gebouw straalt geen warmte uit. Voor de goedkoopte ga je naar deze winkels, niets mis mee natuurlijk, maar dan hoeft het uiterlijk van het gebouw niet per se prullerig uit te zien. Een warme fysieke uitstraling maakt een winkelstraat aangenaam. Dat is niet alles. Het moet er proper zijn, veilig, gezellig met terrasjes en fraaie winkels. Kom er maar om in de Nieuwstraat.

De overgang van de Gedempte Gracht en de Markt naar de Nieuwstraat is werkelijk dramatisch. Er zijn plannen om deze straat een gezelliger aanzien te geven maar dit laat onverlet dat we met die geestdodende gevels blijven zitten. Daarom pleit ik ervoor dat het gemeentebestuur om de tafel gaat zitten met de eigenaren van de winkelpanden in deze straat om een plan te maken om meer lijn te brengen in de gevelpartijen met als refertepunt de historische bouwstijl op het marktplein. Ook al kun je de bouwstijlen niet veranderen, aan de gevelpartijen kun je wel wat aan doen.  

Zaandam laat zien dat dit kan. Daar zie je dat winkels op de Gedempte Gracht met subsidie van de gemeente hun gevel aanpassen in de Zaanse stijl of kleur. Hier zie je hoe moderniteit prima samen kan gaan met de Zaanse bouwtraditie. Waar nu restaurant Stiel  is aan de Markt in Schagen was vroeger een bonkig bankgebouw. Door de gevel te verfraaien past het gebouw nu beter bij de omgeving. Zoiets moet ook mogelijk zijn in de Nieuwstraat.

Het Makadocentrum wordt verbouwd en uitgebreid. De ingang aan de Nieuwstraat wordt een tientallen meters verplaatst naar het noorden. Ook krijgt het gebouw een facelift. De buitenzijde krijgt een mediterrane uitstraling. Een merkwaardige keuze in een Westfriese stad die zijn historie niet wil verloochenen maar juist wil benadrukken. De Westfriese bouwstijl is de moeite waard om in ere te houden. Heeft de Zaanstreek zijn Zaans groen, West-Friesland zijn mintgroen. Dit mag best meer in het straatbeeld gezien worden. Hoe dan ook, de facelift van het Makado zal het contrast met de winkels aan de overkant alleen nog meer versterken. Dit moeten we toch zien te voorkomen.

Schagen is een Westfriese stadje. We koesteren het historische centrum met de Grote Kerk op de Markt omringd door sfeervolle panden. Er is veel voor te zeggen om die sfeer door te trekken naar de Nieuwstraat. Gevelverbetering is een van de sleutels om iets van die sfeer te bereiken. Dat kan natuurlijk ook met een eigentijds ontwerp.

Eugeen Hoekstra