Hoe blij moeten we zijn met het afval van Pallas?

Het grote nieuws kwam in twee porties: de NRG schakelt over naar laag verrijkt uranium en er is een investeerder gevonden voor Pallas. Met of zonder financiële steun dat vertelt het verhaal niet, maar het nieuws leidde tot opgetogen gezichten in de Noordkop. In ieder geval is er niets mis met de communicatiestrategie bij de NRG die het brengen van het ‘goede’ nieuws binnen 24 uur goed had weten te doseren. Vrolijke gezichten kwamen op de nationale televisie vertellen hoe blij oud-president Obama wel moet zijn ( nee, we hebben nog geen bedankmailtje van hem ontvangen )met dit nieuws omdat hij een paar jaar geleden op een nucleaire top in Nederland nadrukkelijk ervoor had gepleit dat Nederland afscheid neemt van hoogverrijkt uranium.

Niets mis mee natuurlijk, maar we moeten niet doen alsof laag verrijkt uranium geen kwaad kan voor mens en dier. Je kunt er geen atoombommen van maken, dat is winst, maar het is en blijft radioactief spul. En het afvalprobleem is net zo groot, misschien nog groter geworden, dan bij het hoogverrijkt uranium. Zo zou het gebruik van lager verrijkt uranium ongeveer vier keer meer afval opleveren dan het afval van hoogverrijkt uranium. Waar laat je dat afval?

Hoogradioactief afval is zeker vijfduizend jaar zeer actief. Laagradioactief afval kan ook niet zonder bescherming worden opgeslagen. Ook ziekenhuizen produceren radioactief afval, bijvoorbeeld uit laboratoria en de nucleaire geneeskunde. Al het radioactief afval wordt uiteindelijk aangeboden bij de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA). Dit is de wettelijke verzamel- en opslagplaats van radioactief afval in Nederland. Maar ook dat is tijdelijk.

De Telegraaf berichtte 31 januari dat COVRA onderzoek heeft gedaan naar de uiteindelijke berging van radioactief afval. Dit moet ondergronds. COVRA slaat sinds 1982 alle kernafval bovengronds op. Volgens de onderzoekers zou opslag in Boomse klei en in steenzout mogelijk zijn. Een exacte locatie waar eindberging in Nederland zou kunnen gebeuren, zegt COVRA niet. In het jaar 2100 moet er beslist worden over de definitieve bergplaats van het afval, zo heeft de politiek besloten. Tegen die tijd zal er volgens de prognose zo’n 100 kubieke meter hoogradioactief afval uit kerncentrales zijn, plus 11 duizend kubieke meter middel- en laagstralend materiaal. De COVRA schat de kosten van de permanente opslag onder de grond op zo’n 2 miljard euro. Dat is exclusief de verwerking- en transportkosten van het radioactief afval. Wie gaat dit allemaal betalen?

Het draait allemaal om de aanmaak van medische isotopen die gebruikt worden voor het behandelen van kanker bij mensen. De behoefte aan deze isotopen blijft groeien is de verwachting en dan is commerciële uitbating goed mogelijk. Is dat zo? De vraag is worden alle kosten (zie boven: dus ook van de afvalverwerking en twee maal de opslag) doorberekend in de prijs?  Of komen die ten laste van de belastingbetaler? Zoals dit gebeurt met de huidige afval dat naar Vlissingen moet maar wat NRG niet kan betalen!  

Chipmachinefabrikant ASML heeft in het Belgische Nationaal Instituut voor Radio Elementen (IRE) een partner gevonden voor het verder ontwikkelen van een technologie waarmee op een makkelijke manier medische isotopen kunnen worden gemaakt zonder dat er radioactief afval bij vrijkomt. Als deze techniek voortschrijdt komt er een moment dat Petten overbodig is geworden. 

Maandag houdt de gemeente een informatiebijeenkomst met de NRG. Het is te hopen dat ook een deskundige is uitgenodigd voor het uiten van het broodnodige tegengeluid: de nucleaire afvalberg wordt zo onbetaalbaar en onbeheersbaar groot, dan het beter is te stoppen.  

Eugeen Hoekstra