Pretpark

Mijn eerste kennismaking met de wondere wereld der taal was in de brugklas. Ik moest
verhuizen van Schagen (spreek uit als ‘Skagen’ op een zangerige toon), naar Uithoorn
(spreek uit met een rollende ‘r’ plus hete aardappel in de keel). In mijn beleving sprak
iedereen in Nederland dezelfde taal, op de Friezen na. Niet dus.

Ik kwam er op dag één achter dat ik een accent had. En bovendien woorden gebruikte
die mijn nieuwe klasgenoten vreemd waren. Zo hadden ze echt geen idee wat ik
bedoelde toen ik zei dat ik de koekjes die werden uitgedeeld nogal ‘bol’ vond. En
dachten ze dat er een nieuwe rijstsoort op de markt was toen ik vertelde dat ik de dag
ervoor een ‘lessie’ had gegeten.

Het was, zo blijkt nu, voor mij het begin van mijn fascinatie, maar vooral liefde voor taal.
Want waar komen accenten vandaan? Hoe ontstaan woorden? En hoe komt het dat er
zelfs binnen één provincie een verschil kan zijn in taal- en woordengebruik? Hoe
bijzonder is het dat we veel woorden dagelijks gebruiken zonder er bij na te denken.

Waarom heet een ‘verdieping’ bijvoorbeeld niet ‘verhoging’? Is veel logischer, toch?
Wat te denken van het woord ‘pretpark’. Het moet bedacht zijn door een kind. Ik kan me
niet voorstellen dat een volwassene het woord ‘pret’ gebruikt om een hysterisch drukke
plek, vol hyperactieve kinderen en chagrijnige (uitzonderingen daargelaten) ouders, te
veel geluid en lange wachttijden aan te duiden. De naam HELlendoorn, kan ik me dan
wel weer wat bij voorstellen. Dat terzijde.

Hoe dan ook, ik houd van taal. En van de Nederlandse taal nog het meest. Van de zinnen
die je er mee kunt maken en die je raken. ‘Je buien maken vlekken, op mijn hagelwit
humeur’, uit een liedje van Blöf. Mooi niet? Van de bijzondere woorden die we alleen in
onze taal kennen, zoals het woord ‘gezelligheid’. En van de diversiteit aan accenten die
we rijk zijn.

Hoewel ik me in Uithoorn waagde aan die rollende ‘r’ en hete aardappel (ik kan het nog
steeds) en tijdens mijn studentenjaren in Amsterdam niet onderdeed voor de
gemiddelde Mokumer (ook dat lukt nog aardig), ontkom ik nu niet meer aan mijn West-
Friese accent. Zeker nu Schagen mijn woon- én werkplek is.

Waag ik me weer eens boven (of onder, net hoe je het ziet) kanaal, dan horen mensen
direct waar ik vandaan kom. En is het niet aan mijn manier van praten, dan horen ze het
wel aan mijn kinderen. “Koik mam!” Het verraadt me direct.

Waar ik een aantal jaar geleden hen en mijzelf verbeterde, vind ik het nu eigenlijk wel
mooi. En weet je wat? Ik ben er eigenlijk ook wel trots op. Zolang het grammaticaal
allemaal in orde is, mogen we best via onze manier van praten verraden waar we
vandaan komen. Het prachtig mooie West-Friesland…

Marjolein Deutekom