Column: Helpt Schagen de prijzen opdrijven?

Helpen startersleningen wel? Zorgen ze niet voor opdrijving van de huizenprijzen? Tot en met september zijn bij de gemeente Schagen 41 aanvragen gedaan voor een starterslening, waarvan er 3 zijn afgewezen. In dezelfde periode van vorig jaar zijn 42 aanvragen gedaan. Ook toen zijn er 3 afgewezen.

Het gemiddelde bedrag van de leningen was € 43.789,- . € 28.613 was het laagste bedrag en € 50.000 het hoogste bedrag van de verstrekte leningen. Het gemiddelde leenbedrag was vorig jaar € 30.142, Het laagste was € 16.500 en het hoogste € 35.000. Let wel in 2023 was het maximale leenbedrag € 35.000,-

Helpen die regelingen? Of zorgen ze voor nog meer prijsopdrijving en uiteindelijk meer ongelijkheid op de woningmarkt? Dat laatste gold sowieso voor de fiscaal vrijgestelde schenking van 100 duizend euro (de ‘jubelton’) van ouders aan hun kinderen voor de aanschaf van een woning, zegt woningmarktkenner Frank Wassenberg van onderzoeksbureau Platform31. ‘Het bedrag van die vrijstelling van overdrachtsbelasting kon je rechtstreeks optellen bij de huizenprijzen. Hoe meer geld je tot je beschikking hebt, hoe meer je doorgaans zult bieden. Zo werkt het nu eenmaal op een gespannen markt. Met het extra geld uit de gestegen lonen zie je hetzelfde gebeuren.’

Een andere mening heeft Arjen Gielen, bestuursvoorzitter van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn). In de Volkskrant zegt hij dat het prijsopdrijvend effect van de steun niet bijzonder groot zal zijn. Zijn organisatie is betrokken bij zowel het nieuwe Fonds Betaalbare Koopwoningen als bij de Startersleningen.

De laatsten zijn al verleend aan meer dan 50 duizend starters, voor de aankoop van een eigen woning. De lening tot maximaal 20 procent van de aankoopsom en met een looptijd van dertig jaar staat naast hun gewone hypotheek. Pas na drie jaar moet er rente en aflossing worden betaald.

Een starterslening is niet bedoeld om te gebruiken voor het overbieden op een woning. Als je bod op de woning dus hoger is dan de getaxeerde marktwaarde van de woning, kun je het verschil dus niet financieren met de starterslening. Het overbieden betaal je daarom van je eigen geld.

Lichtpunten zijn ook dat kopers tot 35 jaar zijn vrijgesteld van overdrachtsbelasting voor het verwerven van hun eerste woning. Oudere kopers betalen 2 procent. Ook verkoopt een aantal particuliere verhuurders hun huurhuizen, omdat zij last hebben van huurregulering en andere maatregelen. Vaak zijn dat woningen die interessant zijn voor starters.

Binnen een half jaar gaat het nieuwe Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen van start, dat door het vorige kabinet in het leven is geroepen. Met een startvermogen van 70 miljoen euro moet het om te beginnen aan circa tweeduizend starters kopers korting geven tot maximaal 70 duizend euro op hun nieuwbouwwoning.

Mooi nieuws allemaal. Maar de huizenprijzen stijgen de komende jaren gewoon verder, voorspelt De Nederlandsche Bank (DNB). Dat komt deels doordat starters meer mogen lenen. Aan die extra financiële armslag hebben ze overigens weinig: woningen blijven voor hen even onbetaalbaar. Hoewel de inflatie afneemt, gaan de prijzen van woningen juist verder stijgen. De huizenprijzen liggen op dit moment al op een historisch hoogtepunt; dit jaar zal de stijging uitkomen op 5,9 procent. Ook in de komende jaren blijven woningen duurder worden, met respectievelijk 4,1 in 2025 en 3,9 procent in 2026.

En wat gaat het kabinet Schoof doen met betrekking tot de woningbouw? Vanaf 2030 moet de helft van de woningen bestaan uit concept- of prefabwoningen, die in fabrieken wordt gebouwd. Bezwaarprocedures tegen bouwplannen worden ingekort via de Wet regie op de volkshuisvesting, die nu bij de Tweede Kamer ligt. En ja, er moeten per jaar 100.000 woningen gebouwd worden. Desnoods krijgen gemeenten een aanwijzing.

Volgens het CBS heeft de gemeente Schagen in het eerste kwartaal 72 bouwvergunningen afgegeven, maar in het tweede kwartaal met 48 een stuk minder. Zet je deze cijfers af tegen het aantal van vorig jaar, dan is er sprake van een duidelijke daling. Toen werden respectievelijk 129 en 75 vergunningen verleend.  Een teken aan de wand?

Eugeen Hoekstra