Column: Gemeentepolitie ook in Schagen?

Het lijkt erop dat de gemeentepolitie terugkomt. Buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) krijgen als het aan het kabinet ligt structureel de bevoegdheid om te handhaven op verkeersovertredingen. Jaar na jaar krijgen boa’s er taken bij en gaandeweg komt zo de gemeentepolitie terug.

Lees de wet. De Minister van Justitie en Veiligheid kan bepalen dat een boa geweld of vrijheidsbeperkende middelen kan gebruiken en bevoegd is tot veiligheidsfouillering, vervoersfouillering en insluitingsfouillering (zie artikel 7, negende lid, Politiewet 2012), in deze beleidsregels aangeduid als politiebevoegdheden.

Ook kunnen aan een boa vrijheidsbeperkende middelen of geweldsmiddelen worden toegekend. Onder geweldsmiddelen worden in deze beleidsregels verstaan: wapenstok, pepperspray, vuurwapen en surveillancehond (gecertificeerde diensthond). Onder vrijheidsbeperkende middelen worden in deze beleidsregels verstaan: handboeien.

De wetgever meent nog steeds dat een boa in beginsel geen integrale handhaver met algemene opsporingsbevoegdheid is en niet concurreert met de politie. Immers, de boa zou dan een vierjarige politieopleiding moeten hebben gevolgd om te beschikken over dezelfde bekwaamheid. De boa heeft een specifieke, afgebakende taak waarvoor hij gericht opgeleid kan worden. Tot zover de wetgever.

Echter, de kloof tussen boa en politie wordt met het jaar kleiner.

Het wordt niet gezegd van hogerhand, maar het is wel een feit dat de politie al jaren onderpresteert door een chronisch personeelstekort waaraan niets wordt gedaan. Jarenlange bezuinigingen hebben een verlammend effect op de slagkracht van de politie. De boa komt als geroepen en gaat meer taken doen die eigenlijk tot politietaken behoren.

Het inschakelen van de boa is een verlegenheidsoplossing omdat het de problemen bij de politie niet wegneemt. Gaan we nu de kant op dat de buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s dus) de nieuwe gemeentepolitie worden? Het lijkt er wel op.

De boa’s krijgen het drukker, komen in aanraking met steeds meer geweldsincidenten en treden op. Hierdoor vervaagt het onderscheid tussen boa’s en politieagenten steeds meer en voordat je het weet bestaan er straks twee politiekorpsen naast elkaar in Nederland. Als dit maar goed gaat. Kortom, we rotzooien maar wat aan met onze boa’s en het is wachten op de eerste boa die wordt omgebracht door een crimineel.

Externe handhavers, zoals boa’s, worden gezien als een oplossing voor de capaciteitstekorten bij de politie. Negatieve keuzes leveren alleen maar narigheid op. Het is dus begrijpelijk dat met het beeld van een zich terugtrekkende politie om verruiming van bevoegdheden wordt gevraagd. Cruciaal in dit verband is de geweldsmonopolie. Deze berust bij de politie en moet daar blijven. Maar dan zeg ik haal de boa’s van de straat en doop ze (na een flinke opleiding) om tot politieagenten. We slaan dan twee vliegen in één klap: personeelstekort kleiner en meer blauw op straat.

Uit een pilot in Utrecht bleek dat boa’s goed in staat zijn om de politie te ontlasten bij de verkeershandhaving. Zo deelden ze zelfs vier keer zoveel boetes uit als hun collega’s van de politie. Ze genieten voldoende gezag, en burgers kregen niet vaker gelijk in beroepsprocedures tegen de door boa’s opgelegde boetes. Hierop volgde het advies om de nieuwe bevoegdheden ook te testen in kleinere gemeenten, mede met het oog op de personele capaciteit. Precies wat ik dacht.

Het wordt zo niet gezegd, maar via de boa is de gemeentepolitie niet ver weg!

Eugeen Hoekstra