Zorgen over bouwtoezicht na brand Londen

De flatbrand in Londen toont eens te meer aan hoe belangrijk het is om kwaliteit te borgen en dat dit wetsvoorstel voldoende helderheid moet geven over de rollen van partijen. Aan het woord is de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) die twijfels heeft over de kwaliteit van het toezicht als deze uit handen wordt genomen van de gemeenten.

Minister Plasterk denkt juist dat het de goede kant opgaat als aannemers in een opleverdossier moeten vastleggen hoe er gebouwd is. Zo worden consumenten en opdrachtgevers beter beschermd tegen bouwfouten. Maar is dit zo?  De minister zegt dat aannemers eigen kwaliteitssystemen gaan ontwikkelen die moeten worden goedgekeurd door een toelatingsorganisatie. En gemeenten houden de bevoegdheid om in te grijpen als het dreigt mis te gaan. Mooie woorden allemaal, maar hoe gaat dit in de praktijk uitpakken? De VNG vindt dat op deze manier het bouwtoezicht alleen maar ingewikkelder wordt. De doelen zijn goed maar de werkwijze is dat niet. De flatbrand in Londen toont eens te meer aan hoe belangrijk het is om toezicht en handhaving bij één partij te laten.

De VNG heeft gelijk als ze zegt dat het wetsvoorstel op twee gedachten hinkt. Enerzijds wordt  het toezicht uit handen geslagen van de gemeenten en anderzijds wordt van gemeenten verwacht dat ze handhaven als er signalen zijn dat er iets mis is. Natuurlijk een rare mix. Mogen gemeenten de bouw nu wel of niet stilleggen? Mogen ze nu wel of niet sancties opleggen? Doordat gemeenten bouwplannen niet inhoudelijk mogen toetsen ontstaat er een diffuse situatie.

De brand in Londen is moeilijk voor te stellen in Nederland. Dat bewust is gekozen voor goedkopere en dus brandgevoelige gevelbekleding. Wel moet hieraan worden toegevoegd dat de deelraad van Kensington en Chelsea akkoord is gegaan met deze bekleding omwille van de kosten. Hoe de deelraad tot deze beslissing is gekomen is mij een raadsel. Maar kan zo iets ook in Nederland gebeuren? Dat een gemeenteraad het belang van de kostenbeheersing boven de veiligheid van de bewoners stelt.

Kun je aannemers vertrouwen dat ze hun werk goed doen? Dat ze bouwen volgens de richtlijnen en handelen volgens hun eigen kwaliteitssystemen? Ja, gemeenten moeten ingrijpen als het dreigt mis te gaan maar hoe is de grote vraag als ze geen toezicht meer houden? In feite komt de nieuwe wet erop neer dat de slager (lees aannemer) zijn eigen vlees keurt.

Vereniging Eigen Huis en de Woonbond zijn tegen en hekelen de privatisering van het bouwtoezicht. Zij verwerpen ook de kritiek dat het toezicht anders moet omdat de gemeenten toezicht verwaarlozen. Nederland behoort tot de landen die het bouwtoezicht het best op orde hebben, zeggen beide instanties. Maar is dit wel zo? Waar zijn ze dan de opzichters? Hoe dan ook, de brand in Londen heeft bouwend Nederland wakker geschud: bouwtoezicht is heel hard nodig. Daarmee mag je niet marchanderen.  

Eugeen Hoekstra