Zandzakken en dekzeil behoeden Noordkop voor ramp

Op 1 februari 2020 kwam een groepje Callantsogers en Keetemers bij elkaar om op plechtige wijze in Groote Keeten een herdenkingsbord te onthullen. Het bord kreeg een mooie plek naast het rijwielpad, bovenop de Zanddijk. Er stond die dag een koude, harde wind. Toch was die wind een briesje in vergelijking met de storm die precies 67 jaar geleden woedde.

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 gierde er namelijk een Noordwesterstorm van windkracht 11-12 over Nederland. Al enige tijd was het gevaarlijk hoogwater. Zelfs tijdens eb (laagtij) om 22.30 uur bleef de waterstand ongewoon hoog. Het water bleek niet te zakken. In combinatie met springvloed (dat is het geval bij een zeer groot verschil tussen eb en vloed) en de stuwende kracht van de storm werd de waterstand zó hoog dat op verschillende plaatsen in Zeeland het zeewater over de dijken begon te stromen. Om 3.00 uur ’s nachts hielden de dijken in Zeeland het niet meer. Grote delen van die provincie liepen onder water. Zo’n 100.000 dieren en 1836 mensen vonden de dood in het nietsontziende zeewater. Een grote ramp had zich daar voltrokken. 

Duiker

Op het herdenkingsbord in Groote Keeten staat het relaas van Arie Eradus (destijds 16 jaar) te lezen. “Vader maakte ons wakker met de woorden: ‘Jongens, kom d’r uit, dit gaat niet goed’. Wij eruit, aankleden en naar buiten, Je kon amper overeind blijven in de storm, windkracht 11….”

Weinig mensen weten dat de Kop van Noord-Holland ook bijna door de golven was bedolven. Ter hoogte van Groote Keeten braken de duinen door, waardoor het ‘Botgat’ volledig volliep met zeewater. Gelukkig hield de Zanddijk het water tegen. Maar in de Zanddijk stond nog een ‘duiker’ (zorgt voor afwatering van het gebied) open, waardoor het zeewater polder ’t Hoekje in kon stromen. Het water stroomde met brute kracht door de duiker en veroorzaakte veel herrie. Een Keetemer die op een steenworp afstand van de Zanddijk woonde, werd door het lawaai wakker. Hij zou één van de eersten zijn geweest die in de problemen was geraakt door het water. Hij zag wat er dreigde te gebeuren en alarmeerde de omwonenden. Een groepje Keetemer mannen zette alles op alles om te voorkomen dat de dijk door zou breken. Eerst probeerden ze met zandzakken de duiker te dichten, maar die ‘vlogen’ zo door de duiker heen en haalden niets uit. Toen kreeg één van de mannen een lumineus idee. Een groot, stevig dekzeil werd uitgerold waarna men er zandzakken in opstapelde. Zo werd het een groot pakket dat met vereende krachten voor de duiker werd gegooid. Het gat ging daardoor gelukkig dicht en de kolkende stroom water kwam tot stilstand. Een ramp was voorkomen door een handjevol mannen uit Groote Keeten.

Na afloop van de plechtige herdenking op de plaats waar de Keetemers de dijk dichtten, nodigde de Historische Vereniging Callantsoog de aanwezigen uit voor een consumptie in de ‘Princenkeet’. Onder het genot van een kopje koffie kwamen de herinneringen en verhalen los…

Kees Zwaan

(Foto 1: Het ondergelopen Botgat in 1953 – Historische Vereniging Callantsoog)

(Foto 2: Het herdenkingsbord wordt onthuld)