Wie haalt dat zwerfvuil eens weg?

Schagen is vergeven van het zwerfvuil. Overal waar je komt zie je het liggen in struiken en sloten. Onze volksvertegenwoordigers zien dit ook en willen dat er iets aan gedaan wordt.  Alleen stellen zij  niet de juiste vraag: wie brengt die frisdrankflesjes, blikjes en patatbakjes in omloop eigenlijk? We weten wie dit doen. Dit zijn de snackbars, de winkeliers en andere ondernemers in onze mooie gemeente.

Zij leveren die rotzooi. En daarom moeten zij eerst worden aangesproken op hun gedrag: kan het met die verpakkingen niet wat minder? De gemeente moet met het midden- en kleinbedrijf, inclusief supermarkten goede afspraken maken om het aanbod van verpakkingen te beteugelen. En zet er druk op dat die verpakkingen ook eens biologisch afbreekbaar zijn.    

Daarna zijn wij, de consument, aan de beurt: gooi die rotzooi niet op straat maar in de gemeentelijke prullenbakken (straks meer hierover) en vervolgens komen de boa’s, onze toezichthouders, aan de beurt: ga als de sodemieter achter de overtreders aan en geef ze een boete. Wie zijn de grootste vervuilers? Scholieren. Ze laten een spoor van blikjes, bakjes en kartonnetjes achter als ze van en naar school fietsen.   

Margreet Frowijn, zwerfafvalexpert van het eerste uur, reageert teleurgesteld. “Ik heb na 10 jaar het gevoel nog bijna niets te hebben bereikt.”  Ze zegt ook “voordat je de inwoners van Schagen gaat oproepen tot actie, ga eerst eens de bedrijven in onze gemeente oproepen om hun omgeving bij te houden.” Knal die zit. En zegt ze “ga eens aan de slag met handhaving door de boa’s”. Knal twee. “En behandel zwerfafval zoals de gemeente doet met  kerstbomen en oud papier. Geef er een kleine beloning voor.” Dat is knal drie. Wat ze zegt: open de aanval niet met een standje maar met een compliment.  

Belonen voor het wegbrengen van afval gebeurt natuurlijk al lang: via het statiegeld op bier- en drankflesjes. Statiegeld werkt prima. Waarom zouden burgers geen geld terug kunnen krijgen voor zwerfvuil waarvoor geen statiegeld geldt? We doen het voor kerstbomen, we doen het voor oud papier, waarom niet voor kleine flesjes, blikjes en bakjes? We koppelen op deze manier het verhaal dat afval waarde heeft aan een geringe geldelijke beloning: afval loont. Zo zien we dat afval geen geld kost, maar juist geld oplevert.

Er zijn gemeenten waar dit systeem is ingevoerd. Kijk eens op de site ‘Sparen bij Afval loont doe je zo.’ Op de video zie je een jongetje de auto wassen van zijn vader. Hij stopt ermee omdat hij beseft dat het oprapen van zwerfafval hem meer geld oplevert. Ik zou zeggen: in elke kern een brengstation. Je ziet hoe simpel het gaat. Het jongetje overhandigt een pasje waarop de beloning wordt bijgeschreven. Barendrecht en andere gemeenten, die met dit systeem werken, zien beduidend minder zwerfvuil op straat. Het moet niet bij roepen blijven maar kies voor een slimme werkwijze die past bij de moderne tijd.

Alle gemeenten in Nederland kunnen (jaarlijks) een vergoeding krijgen voor de extra inzet voor preventie en aanpak van zwerfafval binnen hun gemeente. De vergoeding bedraagt € 1,19 per inwoner per jaar. Voor Schagen betekent dit ruim een halve ton. Merkt u er wat van?

 Eugeen Hoekstra