Westfriezen klagen niet ……….

In je eigen kracht staan, hoe vaak hoorden wij dit onze volksvertegenwoordigers niet zeggen, nu tot het irritantse woord gekozen dit jaar, zelfredzaam zijn, nog zo’n verfoeilijk woord, alsof wij, Westfriezen dit niet elke dag doen, wordt gebruikt als toetsteen om te bepalen of je recht hebt op de hulp die je vraagt. De ambtenaar tegenover je moet dan een oordeel aanmeten over voor wie dat wel en voor wie dat niet is. Maar in de praktijk is zelfredzaamheid een begrip dat zich nauwelijks laat meten, zegt de Nationale Ombudsman.

Dat is het vreemde, aan de ene kant is de gemeente de steunpilaar voor wie zorg nodig heeft of schuldhulp, aan de andere kant is ze een boeman die beoordeelt of je wel genoeg eigen kracht laat zien. Pas als het oordeel gunstig voor je uitpakt dan komt de hulp in zicht. Maar de vraag die niet gesteld wordt maar wel gedacht: heeft u daar wel recht op?  Oftewel je situatie is niet schrijnend genoeg, ofwel je doet zelf te weinig, ofwel de regels zijn zo dat je hulpvraag er niet in past.  Je verwacht de vraag:  “Wat heb je nodig” en niet: “Heeft u daar wel recht op?”

Hij noemt het een illusie dat, door middel van bureaucratische procedures, iemands zelfredzaamheid kan worden vastgesteld. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) denkt er ook zo over en maakt onderscheid tussen het denkvermogen en het doenvermogen. Mensen kunnen nog zo intelligent zijn, als ze geconfronteerd worden met facts of life staan hun handen stil en zijn ze de regie volledig  kwijt.   

Eigen verantwoordelijkheid betekent vooral ook goed overweg kunnen met digitale systemen, want contact met de overheid verloopt grotendeels online. Een zekere mate van geletterdheid is ook van belang om de tientallen regelingen voor ondersteuning en hun voorwaarden te begrijpen. Is de burger oplettend, vaardig en punctueel, dan reikt de overheid de hand. Maar wee de mens die niet zo bekwaam en vaardig is. Hij wordt gewantrouwd, lui gevonden, is een nietsnut die we mores moeten leren. Zo’n 3 à 4 miljoen Nederlanders kan niet goed omgaan met een pc of tablet en de helft van alle mensen die belastingaangifte doet, laat zich daarbij helpen. Hun eigen schuld? Hadden ze maar hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen?  

We kijken eerst of u er recht op heeft. Gevleugelde woorden uit de mond van menig wijkteammedewerker. De uitleg is overal hetzelfde: we doorlopen een zorgvuldig proces om samen met u  tot een passend ondersteuningsaanbod te komen. Proces? Zorgvuldig? Passend aanbod? Het water staat je tot aan de lippen, je hebt getalmd om hulp te vragen, het is een grote stap om de gemeente om hulp te vragen, uiteindelijk toch gedaan en dan stellen ze je de vraag wat heeft u zelf aan uw situatie gedaan; dat voelt als een klap in het gezicht. Een belediging, zo voelt het, Westfriezen zijn geen klagers, maar dragers. Wie durft dan te vragen of je wel genoeg in je eigen kracht bent gaan staan. 

Eugeen Hoekstra