Waarom zij niet kunnen meedoen?

Waarom richt de gemeente haar beleid op mensen die niets mankeren, goed verdienen, wonen in een leuk huis met een tuin samen met twee schattige kinderen? Bofkonten die niets te klagen hebben en de weg wel weten te vinden in de maatschappij. Zij hebben de gemeente niet perse nodig.

Ja, oké, voor een bouwvergunning voor hun zoveelste verbouwing aan hun woning of een paspoort voor weer een vakantiereis naar een exotische bestemming. En wanneer de gemeente de voorzieningen op peil houdt, dan zijn ze best tevreden. Wat overheerst in gemeenteland is de dominante ideologie van de zelfredzame mens die het prima rooit in de samenleving en de hulp van niemand nodig heeft. Feit is dat deze overtuiging geen opgeld doet voor mensen die niet voldoen aan het beeld van de perfecte Nederlander.

Als we het hebben over mensen met een beperking wordt al gauw gedacht dat het om een kleine groep gaat. Niets is minder waar: In Nederland hebben ruim 1,7 miljoen kinderen en volwassenen een matige of ernstige beperking. Dit betekent 1 op de 10 Nederlanders.

Helaas denken wij dat mensen die niet zijn als ‘wij’ zich moeten aanpassen aan ons, de  slimme handige mens. Daarom maken wij het deze mensen niet gemakkelijk. Wij creëren regelingen, onleesbare documenten, dikke vragenlijsten, uitgebreide formulieren en computersystemen waar zelfs voor slimme mensen als wij geen doorkomen aan is. In plaats van slechten van barrières, werpen we ze juist op. Dat is toch raar.

Het lijkt wel of wij die mensen het misgunnen. Alsof zij schuld hebben aan hun beperking. Iemand schreef dat zij een venijnige gedachte kreeg toen zij werd ingehaald door iemand op een scooter met obesitas. ‘En ik maar zorgpremie betalen voor jullie diabetesbehandeling’. Niet fraai zegt ze zelf, maar haar gedachte sluit naadloos aan bij de mores van onze samenleving. De reflexen van voldoende-slimmen kennen weinig barmhartigheid voor mensen die het maar net – of net niet – redden.

Waarom richten we de samenleving niet zo in dat ook mensen met een beperking ook echt kunnen meedoen? In een inclusieve samenleving is toegankelijkheid de norm. Dat was de inzet van het debat  in de Tweede Kamer over de ratificatie van het VN-verdrag inzake de rechten van mensen met een handicap. Nederland heeft dit verdrag inmiddels getekend. Dit verdrag houdt verplichtingen in voor gemeenten.

Maar wat is precies een inclusieve samenleving? Een samenleving zonder drempels. Hindernissen voor sociale participatie worden (letterlijk en figuurlijk) verwijderd, zodat iedereen naar vermogen kan deelnemen aan het maatschappelijk leven.

Is een inclusieve samenleving een utopie? De gemeente Heerhugowaard heeft een plan van aanpak geschreven om te komen tot beleid voor een meer inclusieve samenleving. Dit zou de gemeente Schagen ook moeten doen. Beleid maken zodat iedereen kan meedoen. De voordelen zijn legio. Je spaart een verbouwing of aanpassing uit als je een woning of een gebouw laat bouwen volgens inclusieve standaards. Een toegankelijke bus en een bushalte is niet alleen fijn voor rolstoelgebruikers maar ook voor vaders en moeders met een kinderwagen. Inclusief denken is denken in kwalitatieve termen: comfort voor iedereen.

Eugeen Hoekstra