Van het kastje naar de muur. Houdt dit ooit op ?

Is het afschuiven van taken naar gemeenten  een farce geworden?  De participatiewet loopt vast op het tewerkstellen van arbeidsgehandicapten bij nota bene de overheid zelf en de Wmo-wet komt veelvuldig aan de orde bij rechters omdat de gemeenten de wet verkeerd (lees: minimaal) toepassen. Schagen incluis met de huishoudelijke hulp.

De bedoelingen waren goed. Taken werden door het rijk overgeheveld naar de gemeenten omdat men dacht dat gemeenten, die dichter bij de burgers staan, de hulp efficiënter konden organiseren. Bleek een boute stelling te zijn achteraf. Want er zijn in ons land nog nooit zoveel klachten geweest over de zorg dan sinds de overheveling. Vroeger waren ruim 20 zorgkantoren die over de zorg gingen, nu zijn het 388 geworden. Welke misbaksels hebben dit toch verzonnen?

De Nationale Ombudsman ontving sinds januari 2015 ruim 3.100 klachten. Instanties schuiven moeilijke gevallen op elkaar af, wet- en regelgeving is ingewikkeld en burgers weten niet waar ze moeten aankloppen voor hun probleem. Andere knelpunten zijn het onbeantwoord laten van vragen, schending van de privacy, onvolledige of onjuiste informatieverstrekking, onheuse bejegening en ´van het kastje naar de muur’- problematiek.

Een echtpaar met kinderen verhuisde van de Wieringermeer naar Schagen. De vader is gehandicapt en voor hem was een traplift gekomen. Nu woont hij met zijn gezin in Schagen met een woning zonder traplift. Trapliften zitten niet in alle woningen. Die worden weggehaald als de lift niet meer nodig is. Zo gek was het niet om een traplift aan te vragen in Schagen. De aanvraag werd afgewezen: meneer had niet moeten verhuizen naar een woning zonder traplift.

Cliënteninspraak Wmo is er nauwelijks. In Schagen ook niet. Wmo-raden gaven vanaf 2007 weliswaar een nieuwe impuls aan de invloed van cliënten en patiënten. Aanvankelijk was er vaak ook sprake van doelgroep-vertegenwoordiging. Dat is nu veelal losgelaten en zitten er mensen in met belangstelling voor het terrein.  Dikwijks zijn dat mensen met een beroepsachtergrond in de zorg: hoger-opgeleiden. Maar cliënten zijn het vaak niet.  

Er wordt te veel gekeken vanuit een systeemlogica. Dit veroorzaakt ook dat mensen van het kastje naar de muur worden gestuurd. Mijn punt is dat je moet vertrekken vanuit het dagelijks leven van mensen. Hoe ziet dat eruit? Waar lopen mensen tegenaan? In steeds meer gemeenten wordt dit gesnapt en keren de boel om: eerst kijken wat de cliënt nodig heeft en dan zien hoe dit regeltechnisch te verantwoorden is. 

Eugeen Hoekstra