Schagen ziet steeds meer winkels verdwijnen

Ieder jaar verdwijnen er ongeveer 300 winkels in Noord-Holland. Ook in Schagen gebeurt dit: Bristol, Esprit, DA Drogisterij, hobby- en wolwinkel Lenianel, Jan Groot, Vishandel Schoehuijs, Vero Moda, Woord van Wijsheid, De Omlijsting en Blokker zijn allemaal verdwenen. Aan het nieuwe Makado ontbreekt een paar winkels. Er komen ook wel nieuwe  winkels bij in de winkelstraten, maar het is de vraag of de meesten een lang leven beschoren zijn. Vaak gaat het om winkels van de tweede of derde garnituur.   

Online shoppen is zonder twijfel een enorme gamechanger geweest. Vanuit je luie stoel een paar sneakers bestellen, morgen in huis, en als ze niet passen, stuur je ze gratis terug. Geen gedoe met parkeren en vaak ook nog eens goedkoper. Webwinkels hoeven tenslotte geen duur winkelpand te huren of personeel aan te nemen voor elke vestiging. De prijsvoordelen werken in hun voordeel.

Toch is het te kort door de bocht om alleen naar bol.com en Amazon te wijzen. Er zijn diepere oorzaken. Sommige winkeliers hebben te maken met torenhoge huurprijzen, stijgende energiekosten, personeelstekorten en een overvloed aan regelgeving. Ondernemen in de fysieke ruimte is allang geen romantisch avontuur meer, maar een dagelijkse overlevingsstrijd. Vooral kleine, zelfstandige winkels, juist de zaken die kleur geven aan een winkelstraat, hebben het zwaar.

Bovendien is ons koopgedrag aan het veranderen. We kopen minder spontaan, zijn bewuster bezig met duurzaamheid en stellen hogere eisen aan wat een winkel moet bieden. Een rek met kleding en een chagrijnige medewerker, daar gaan we de deur niet meer voor uit. Winkelen is een beleving geworden. En winkels die daarin niet meegaan, verdwijnen. Niet omdat ze slecht zijn, maar omdat ze niet meer aansluiten aan de wensen van de moderne consument.

En dan is er nog de pandemie, die als een versneller heeft gewerkt. Waar mensen eerst nog aarzelden om online boodschappen te doen, hebben ze tijdens de lockdowns massaal de overstap gemaakt. Een gewoonte die voor velen is blijven hangen. Waarom terug naar de rij bij de kassa als je alles ook met één klik vanuit huis kunt regelen?

Wat je nu ziet, is een vicieuze cirkel: minder winkels betekent minder bezoekers, wat weer leidt tot nóg minder winkels. Winkelgebieden verpieteren, en dat is zonde. Want winkels zijn meer dan alleen plekken om iets te kopen. Ze zijn ontmoetingsplekken, ankers voor levendige buurten en dragers van lokale identiteit.

Moeten we dan maar alles accepteren en voortaan alleen nog digitaal consumeren? Er zijn verschillende redenen waarom fysieke winkels relevant blijven. Veel consumenten geven er nog steeds de voorkeur aan om producten fysiek te bekijken, aan te raken en te proberen voordat ze een aankoopbeslissing nemen. Fysieke winkels bieden de mogelijkheid voor persoonlijk contact, directe interactie met verkopers en advies op maat.

Geen kopieën van online aanbod, maar unieke plekken die iets toevoegen. Conceptstores, ambachtelijke makers, ateliers waar je kunt zien hoe iets gemaakt wordt, of winkels die cultuur en Retail combineren. Combineer dat met een goed terras of kleine evenementen en de winkelstraat wordt weer een bestemming.

Dus ja, online shoppen is een factor. Maar het verdwijnen van winkels is niet onvermijdelijk. Het is een kans om onze winkelstraten opnieuw uit te vinden. Als we tenminste de moeite nemen om ons af te vragen: waar willen we straks eigenlijk nog wél onze tijd doorbrengen?

Eugeen Hoekstra