Ouderenzorg is meer sexy dankzij Hugo Borst

De ouderenzorg heeft in ieder geval publicitair een flinke impuls gekregen dankzij voetbaljournalist, nota bene iemand buiten de politiek, en zijn manifest. De Tweede Kamer heeft via een motie van de PVV (ook bijzonder) het eisenpakket van Borst omarmd maar we moeten niet denken dat we er zijn. Als er geen geld bijkomt dan blijft het aanmodderen met opa of oma.

Verpleeghuizen hebben de grootste moeite om aan personeel te komen. Hugo Borst eist in zijn pamflet dat er op 8 ouderen structureel 2  bevoegde zorgmedewerkers moeten zijn. Lijkt mij een goed plan maar de verpleeghuisdirecteuren schudden hun hoofd. Wat Borst wil is onbetaalbaar. Zij hebben een beter idee: we halen de familie naar binnen. Kunnen zij zorgen voor het welzijn van hun oma of opa onbetaald en dan leveren wij de zorg. De directeuren hinten op het verplichtstellen van mantelzorg: anders komt oma of opa er niet in. Goeie deal?

Mooie deal of niet het personeelstekort is daarmee niet opgelost. Onlangs werd voor de televisie aan een aantal studenten gevraagd waar ze graag hun opleiding in de zorg willen doen. Het overgrote deel noemde het ziekenhuis en slechts twee het verpleeghuis. Ouderenzorg staat niet hoog aangeschreven. Dat is jammer omdat ouderenzorg steeds belangrijker wordt als gevolg van de vergrijzing.

Het aantal ouderen van 75 jaar en ouder gaat komende jaren flink omhoog. Neem de gemeente Schagen. Van 3.420 in 2012 naar 8.453 in 2040. Het aantal mensen met dementie laat hetzelfde beeld zien. Van 630 in het jaar 2012 naar 1.865 in 2040. Het grootste knelpunt hier is het toenemend personeelstekort. Dit komt doordat de beroepsbevolking flink afneemt. Tegelijkertijd neemt het beroep op de zorg toe. Hoe dit gat moet worden overbrugd is mij een raadsel. Moeten we de zorgmedewerkers uit het buitenland halen of gaan de mantelzorgers dit probleem oplossen? 

Zorgverzekeraars zien tot hun leedwezen de kosten van de wijkverpleging omhoog schieten. Thuisverpleging wordt te duur en dus moeten deze ouderen naar het verpleeghuis. Ze vallen dan onder de Wet langdurige zorg (Wlz). Maar zo komen deze ouderen van de regen in de drup. Ze moeten dan een eigen bijdrage betalen. Ook krijgen mensen die thuis willen blijven wonen in de Wlz minder uren. De verpleeghuizen hebben geen bedden in de aanbieding en verkopen een nee.

Henk Nies (61), bijzonder hoogleraar aan de VU en bestuurder van Vilans, uit in een interview zijn zorgen dat de ouderenzorg weinig aandacht krijgt. Nederland heeft ongeveer tien hoogleraren in de ouderengeneeskunde, en in de verplegingswetenschappen zijn dat er maar een stuk of vijf, zegt Nies.

In andere branches, zoals cardiologie of kinderoncologie, zijn dergelijke aantallen hoogleraren alleen al op één universiteit aanwezig. Hij merkt ook op dat historisch gezien er sprake is van een nieuw verschijnsel: er zijn in onze geschiedenis nog nooit zoveel mensen oud en langdurig hulpbehoevend geweest. Maar we handelen daar niet naar, sombert hij.

Wat zou de hoogleraar willen veranderen als hij staatssecretaris was? Nies wil dingen die wij ook graag zien: minder instanties, minder regels, minder lijstjes, minder waan-van-de-dag debat over incidenten; meer leren en verbeteren, meer innovatie en onderzoek, meer directe zorg, meer zeggenschap voor de cliënt of zijn of haar vertegenwoordiger, meer focus op waardigheid in de zorg. Politiek gezien zou ik proberen een meer-kabinetten akkoord te sluiten. “In één regeerperiode kun je de vraagstukken van de ouderenzorg niet oplossen.” Een wijs woord.

Maar het staat of valt bij voldoende en goed opgeleid personeel. Het is de grootste zorg van voetbaljournalist Hugo Borst. In zijn pamflet spreekt hij over een norm van minimaal twee bevoegde en bekwame zorgmedewerkers op een groep van maximaal acht personen. Mooi verhaal zeggen de directeuren maar het is onbetaalbaar. Zij willen de families van de verpleegden binnen het verpleeghuis halen.

Waarom? Dan kunnen zij zich bezighouden met het welzijn van hun opa of oma: spelletjes doen, helpen met het eten, wandeling maken, samen koersballen, samen tekenen of schilderen en samen borduren. Dit gaan wij niet meer doen roepen de directeuren. Wie zijn oma of opa bij ons stalt moet ervoor tekenen dat hij elke dag komt om mee te helpen. Wat vindt de lezer? 

Eugeen Hoekstra