Komen er verpleeghuisjes in Schagen?

Woonzoongroep SAMEN wil overal verpleeghuisjes laten ontstaan. Mensen met dementie neemt ze niet op, maar verpleegt ze thuis samen met familie en buren en collega-zorginstellingen. Dit valt op te maken uit de nieuwe strategie van SAMEN op de ouderenzorg. Goed idee?

Natuurlijk niet. Op deze manier krijgt de mantelzorger het nog drukker en dat is onaanvaardbaar. SAMEN onderkent dit en gaat mantelzorgers coachen om ze overeind te houden. Maar mantelzorgers moeten niet nog meer worden belast maar worden ontzorgd.

SAMEN wil de toestroom van mensen met dementie afremmen onder het mom van het gegeven dat met dementie goed te leven is in de thuissituatie. Niets is minder waar.

Het gedrag van mensen met dementie kan ongeremd zijn en moeilijk te volgen. Specialistische hulpverlening is dan hard nodig die bij mensen thuis niet beschikbaar is. De mantelzorgers zijn hiervoor niet toegerust en moeten het vaak ontgelden.

Woonzorggroep SAMEN heeft personeelstekorten en wil de gevolgen afwentelen op de thuissituatie van zieke mensen. Zij  worden allang geconfronteerd met dezelfde personeelstekorten bij de thuiszorg en de wijkverpleging. Helpen zal het dus niet. Deze problemen zijn niet van gisteren. Ze zijn allang aan de gang.

Als een huishoudelijke hulp ziek is komt er geen vervanging en als de zomer aanbreekt en de hulpverlener gaat op vakantie, dan komt er ook geen vervanging. Slot van het liedje is dat de mantelzorger in ‘het gat’ moet springen en zelf niet op vakantie kan. Dat kan zo niet doorgaan.

SAMEN wil de verpleegzorg bij de mensen thuis organiseren. Waarom? Omdat ze niet voldoende zorgmedewerkers heeft en omdat er steeds meer ouderen komen. En dus kiest ze voor een nieuwe strategie: het verplaatsen van de verpleegzorg buiten de muren van de instelling. De motivering deugt niet.

Het personeelstekort is geen natuurverschijnsel, dat over ons wordt uitgestort. De arbeidsmarkt is nu uit balans, maar deskundigen (UWV) zeggen dat de arbeidsmarkt zal bijtrekken in de komende jaren. Een goede oplossing is: laat parttimers 45 minuten langer werken en het probleem is nagenoeg opgelost. SAMEN moet zorgmedewerkers beter betalen, beter boeien en beter binden. Ze moet zorgen voor een betere beloning en goede secundaire arbeidsvoorwaarden.

SAMEN vreest de vergrijzing en denkt dat toekomstige ouderen net zo vaak zorg nodig hebben als de ouderen nu. Ik heb goed nieuws: het risico op dementie blijft dalen. Wie nu 70 wordt, heeft gemiddeld veel minder kans om dementie te krijgen dan mensen die 70 werden in 2010.

Er zijn verschillende redenen die de daling kunnen verklaren. Zo zijn hart- en vaatziekten steeds beter te behandelen. Ook is het zo dat de nieuwe ouderen gezonder leven: ze roken minder, drinken minder en bewegen meer in vergelijking met 10 jaar geleden. Dit blijkt uit een recent onderzoek waaraan het Erasmus Medisch Centrum heeft meegedaan. Preventie wordt het sleutelwoord.

Ik lees verhalen in vakbladen dat her en der in het land mantelzorgers ook medische handelingen (infuus verversen, injectie toedienen, steunkousen aantrekken) doen omdat niemand opdaagt die dit beroepshalve hoort te doen. Veel mantelzorgers zijn nu al overbelast. Ze moeten worden ontzorgd in plaats van hen extra te belasten.

Er zijn ouderen die helemaal niet willen dat hun kinderen hulp verlenen. SAMEN denkt dat zorg thuis prima kan in samenwerking met thuiszorg en wijkverpleging. Maar is dit ook zo? Marktwerking maakt dat zorginstellingen elkaars concurrenten zijn.

SAMEN noemt ze graag collega-instellingen, maar zolang zij hun autonomie niet opgeven, is samenwerking niet altijd vanzelfsprekend. Als er iets misgaat bij de patiënt begint het wijzen naar elkaar en mag de mantelzorger het uitzoeken bij wie de schuld ligt van het falen.

Bij SAMEN kom ik weer de kreet tegen van zelfredzaamheid. Dat niet de ziekte maar wat mensen wel kunnen het credo is geworden, terwijl wij eindelijk verlost raken van de vermaledijde zelfredzaamheid die de overheid de gemeenten voorhield om hiervan beleid te maken.

Het gevolg hiervan is dat heel veel mensen tussen wal en schip vielen, omdat ze geen hulp kregen. Hen werd de status ‘zelfredzaamheid’ toegedicht, terwijl ze het niet waren en hierdoor zieker en armer werden. Gelukkig dat dit nu wordt ingezien en het beleid op een andere empathische leest wordt geschoeid. Behalve kennelijk bij SAMEN.

Er is nog een kreet die het goed doet in zorgland: ouderen willen zo lang mogelijk blijven wonen in hun eigen huis. Het is een politiek gemotiveerde uitspraak die ervoor moet zorgen dat de kosten laag blijven. Hierdoor sloten de verzorgingshuizen hun deuren. Nu lijken de verpleeghuizen dezelfde kant op te gaan en verlenen zij straks alleen nog hospicezorg.

Uit onderzoeken blijkt dat veel ouderen niet willen vereenzamen in hun woning. Ze kiezen voor collectieve en kleinschalige woonzorgvormen waar het gezellig is en waar leuke contacten ontstaan. Daarbij komt dat dit voor de zorgverlening efficiënter is omdat de ouderen bij elkaar op één adres wonen.

Het zorglandschap in Nederland vertoont alle tekenen van een crisis. Het is een zorginfarct die zijn weerga niet kent. Het is nu geen tijd voor experimenten om de zorg te delen met vrienden en buren. Het wachten is op een overkoepelende visie van het kabinet op de zorg in Nederland. Tegelijkertijd lopen de besmettingen op en is het alle hens aan dek om te voorkomen dat kwetsbare ouderen ziek worden en overlijden.

SAMEN is te voorbarig met haar plannen. Laten eerst minister Helder en het parlement beslissen welke kant we op moeten met de langdurige zorg in ons land. Het is te hopen dat het parlement de bezuiniging van 500 miljoen euro in de verpleeghuiszorg van tafel zal vegen.

Eugeen Hoekstra