Kan de gemeente Schagen de omgevingswet wel aan?

Zijn we net gewend aan de term sociaal domein, staat voor zorg, maatschappelijke ondersteuning, jeugdhulp en re-integratie, komt de tweede er al aan, namelijk het fysiek domein, alles wat van steen en beton is met hier en daar een stukje groen ertussen, samengebald in de omgevingswet die mogelijk in 2018 van kracht wordt. Gaan we het beleven dat we iets mogen zeggen over onze leefomgeving? Het lijkt er wel op. De Omgevingswet biedt burgers een veel betere rechtsbescherming dan de wetgeving voor het sociaal domein waardoor het kon gebeuren dat kwetsbare mensen in een pennenstreek hun huishoudhulp kwijt raakten ondanks felle protesten van vakbonden, ouderenbonden en de WmoAdviesraad. De Omgevingswet is anders en beter.

Er is genoeg om je zorgen over te maken: verstening van het buitengebied, bebouwing stranden en duinen, verzilting gronden, schaarste stiltegebieden, fosfaatoverschot, extreme droogte en neerslag, bedreiging van flora en fauna, groeiend ruimtebeslag door verkeer, toenemende leegstand boerderijen, krimpende bevolking, dalende  beroepsbevolking, leegstand bij winkels en scholen, woningschaarste doelgroepen, design for all en de trage verduurzaming van de gemeente. En er zijn veel belangen die een rol spelen: volksgezondheid, veiligheid, geluidshinder, werkgelegenheid, schone lucht en schoon (oppervlakte) water.  

Kortom, ga er maar aanstaan. Maar de vraag is of onze gemeente in staat is de hele circus te organiseren. De vraag stellen is de vraag beantwoorden: helemaal niet. De cultuur op het gemeentehuis is nog steeds: wij weten wat goed voor u is. De burger mag meepraten maar het concept eindrapport ligt al klaar. Gelukkig stelt de wet harde eisen aan gemeenten om de rechtspositie van burgers ten volle te respecteren. Het verdient aanbeveling dat wij, meepratende en meedenkende burgers, ons laten bijstaan door een advocaat, betaald door de gemeente; niet om de gemeente dwars te zitten maar om je eigen positie scherp te houden: wanneer je met overtuiging ja kan zeggen en wanneer nee. Overigens krijgen de gemeenten te maken met veel Amvb’s (Algemene maatregelen van Bestuur) waar gemeenten (en andere overheden) zich aan moeten houden.

Burgerparticipatie voor burgers is van groot belang en juist hier knelt de schoen, daarom moet een onpartijdig en onafhankelijk projectleider aangesteld worden die zijn werkplek niet in het gemeentehuis heeft. Hij moet de tegenspraak organiseren waar de gemeente recht op heeft. Maar dan moet hij of zijn niet gaan koffie drinken bij de wethouder of zo. Geen Haarlemmer dijkjes.

Voor kwetsbare gebieden komen harde normen voor geluidhinder, externe veiligheid en dergelijke. Het is ook aan ons, burger en buitenlui, om bij het opstellen van het omgevingsplan datgene in te brengen wat voor ons relevant is. Gelukkig staat tegen het omgevingsplan beroep open in de volle breedte. Dus straks ook tegen die onderdelen die nu in gemeentelijke verordeningen staan en daarom niet voor beroep vatbaar zijn. Of u dit even wil noteren.

Het is voor de burger van belang dat het allemaal eenvoudiger en inzichtelijker wordt. Geen tegenstrijdige regels meer en makkelijk te vinden wat er voor zijn percelen geldt. Hij is er dus straks beter af, zou je denken. Maar het is Nederland, regeltjesland, land van uitzonderingen met heel veel bijlagen. Zou het nu anders, ja, beter gaan? Dan moeten we onze best doen. De voorwaarden zijn er, de sfeer is anders: de burger krijgt een stevige plek op het speelveld. De tegenspraak zijn wij.

Eugeen Hoekstra