Is onze privacy wel gewaarborgd in Schagen?

Dat is de vraag. Sinds de decentralisatieoperatie en uitbreiding van gemeentelijke taken zijn heel veel burgers onder het regime komen te vallen van de gemeenten. Geruststellend klinkt dit niet omdat er geen dag voorbij gaat of we lezen dat gemeenten digitaal zo lek zijn als een mandje, websites die onvoldoende zijn beveiligd en gehackt worden door een of andere ongure organisatie in het verre Siberië.

Hulpverleners weten snel door te dringen tot privacygevoelige data met als reden dat dit ten goede komt aan de hulpverlening. Met de beste bedoeling dus. De hulpverlening kan snel plaatsvinden als je weet wat er aan de hand is met de cliënt.

De Rekenkamercommissie heeft dit ook in de smiezen en gaat een onderzoek beginnen naar hoe het gesteld is met de privacy van burgers in Schagen. Neem de wijkteams, zij werken samen met veel ketenpartners en delen een grote stroom van privacygevoelige gegevensdeling en –verwerking. Natuurlijk, dit moet ten goede komen aan een efficiënte en effectieve dienstverlening, maar zou ten koste kunnen gaan van de privacy van de burgers. Als dit zo is dan heeft de gemeente Schagen een groot probleem. Hoe groot is de kans hierop?

Ik heb voor dit onderwerp verschillende onderzoeken gelezen door Rekenkamers in ons land en ik kom tot de conclusie dat er van alles ontbreekt op het gebied van databeveiliging. Vooralsnog ontbreekt een actueel privacybeleid, taken en verantwoordelijkheden zijn onvoldoende afgebakend en de naleving van privacyregels wordt niet structureel getoetst. Verder blijken hulpverleners niet altijd op de hoogte te zijn over hoe zij moeten handelen. En zo lees ik vaak dat burgers door hulpverleners niet altijd geïnformeerd worden over hun privacyrechten. Is dit ook de situatie in Schagen?

Heeft Schagen een visie zijn op privacy, een samenhangend plan richting de burgers, zodat zij exact weten waar ze aan toe zijn? Hoe houdt de gemeente de hacker buiten de deur? Hoe voorkom je dat ambtenaren met een UB-stick naar huis gaan en weer terug? Wie is aangesteld als privacy-waakhond? Hoe kan de burger zich beklagen en schadevergoeding eisen als zijn naam en toenaam in openbaarheid zijn gekomen? Niets van deze dingen teruggevonden.

De burger wil niet dat zijn privé-gegevens op straat komen; dat hij schulden heeft, een strafblad of dat zijn medische gegevens uitlekken waardoor hij het sluiten van een (levens)verzekering wel kan vergeten. Met andere woorden, de gemeente draagt een grote verantwoordelijkheid op dit vlak.

Dit laatste staat op gespannen voet met de wil van wijkteamleden om zo goed mogelijk hun cliënten ten dienste te staan. Maar wat nu als de cliënt geen hulp wil en wel problemen heeft? Mag de hulpverlener dan zonder toestemming van de cliënt overgaan tot het verzamelen van informatie om hulpverlening mogelijk te maken? En wat nu als er fraude of ander crimineel gedrag wordt vermoed? Kan of moet de hulpverlener dan gegevens van de cliënt delen met andere (gemeentelijke) instanties? Ook als dit het vertrouwen van de cliënt in de hulpverlener beschadigt? Kijk en dan wil ik weten hoe het wijkteamlid zijn of haar belangenafweging maakt.

De gemeente Schagen schrijft op haar website dat ze een privacy-protocol heeft maar ik heb geen idee hoe deze eruit ziet en wie daarop controle houdt. Ik denk dat het goed is dat onze Rekenkamercommissie onderzoek doet naar de omgang met de privacy van ons burgers.

Eugeen Hoekstra