Een beetje raadslid, dat gaat niet lukken.

De raadsverkiezingen komen eraan en politieke partijen zijn bezig aspirant-raadsleden te werven die de lokale democratie een warm hart toedragen, maar vooral het hart van de eigen partij voor wie je in strijdperk treedt. ? Het wordt steeds moeilijker om mensen te vinden die de raad in willen. Het is inderdaad geen sinecure het raadslidmaatschap.  

Onderzoek van “Overheid in Nederland” in opdracht van de Nederlandse Vereniging van Raadsleden (Raadslid.nu) wijst uit dat een raadslid er op het moment 16,5 uur per week in steekt. Dat is een fractie hoger dan het meest recente tijdsbestedingsonderzoek. Uit het Nationaal Raadsledenonderzoek 2017 blijkt dat raadsleden 16,0 uur gemiddeld per week aan het raadswerk besteden. In het Nationaal Raadsledenonderzoek van 2014 kwam de tijdsbesteding nog uit op 15,9 uur per week. De totale tijdsbesteding aan raadswerk in combinatie met een betaalde baan bedraagt inmiddels zo’n 50 uur per week.

Dit is in feite niet te doen. Natuurlijk wil niemand dat het raadslidmaatschap een professionele functie wordt, de charme is dat raadsleden amateurpolitici zijn. Ze krijgen een maandelijks een vergoeding maar de hoogte wordt bepaald door het aantal inwoners van de gemeente, niet op basis van het aantal uren dat besteed wordt aan het raadswerk. Raadswerk kost veel tijd en is eigenlijk niet te doen in combinatie met een baan. En zeker niet als je fractie klein is. Dan is het behoorlijk aanpoten.

De hoofdreden voor die stijging van de werkdruk is dat raadsleden er steeds meer taken bij krijgen. Deze liggen op het vlak van jeugd, werk en zorg. En volgend jaar komt er nog een belangrijk aandachtsgebied bij: de nieuwe omgevingswet. Tegelijkertijd moeten gemeenten zich transformeren naar ondersteuningsorganisaties ten behoeve van burgers in het kader van overheidsparticipatie. Wordt ook wel de ‘doe-democratie’ genoemd; dat burgers niet alleen initiatieven inzenden, meedenken en meepraten, maar ook projecten zelf realiseren door eigen tijd en soms zelfs financiële middelen in te zetten.

Raadsleden in Schagen vergaderen voornamelijk in de avonden. Dit betekent soms laat thuiskomen, snel slapen als het lukt en de volgende morgen vroeg naar je werk. Er zijn fractievergaderingen, commissievergaderingen, noordkopvergaderingen, themabijeenkomsten, cursusavonden en natuurlijk de raadsvergaderingen. Gelukkig kunnen binnen de fractie taken worden verdeeld en aan commissievergaderingen mogen ook niet-raadsleden deelnemen, niettemin leggen ze een flink beslag op je leven. Ik heb dan nog niet gesproken over het voorbereiden van de vergaderingen: stukken lezen, informatie inwinnen, mensen bellen, mailtjes sturen; kortom, het is hard werken. 

Uit het onderzoek blijkt dat veel raadsleden – vier op de tien – de afgelopen tijd zelf initiatieven hebben genomen om de tijds- en werkdruk van het raadswerk te verminderen. Zo vergaderen ze minder, raadsstukken die te veel onduidelijkheid bevatten sturen ze terug naar de griffier. Anderen zochten de oplossing in het laten vallen van andere bestuurstaken van verenigingen of namen gedeeltelijk ontslag bij hun werkgever of werden Zzp’er naast het raadswerk. Heeft u dit er voor over? Niet doen dus.

Het raadswerk is te doen als ue bijvoorbeeld afspreekt dat u halverwege de periode stopt en u zich laat opvolgen door een ander gekozen lid op de lijst. En het is natuurlijk vreemd dat duo-wethouders wel mogen maar duo-raadsleden niet. Dit zou eens moeten veranderen.

Raadslid word je uit idealisme: u wilt dat sommige zaken in de gemeente beter gaan en volgens u moet dit ook kunnen. Mooi natuurlijk, maar dan moet je er 100 procent voor gaan. Een beetje raadslid gaat dat niet lukken.

Eugeen Hoekstra