De Telefooncentrale krijgt een flink staartje

Het college heeft direct gekozen voor De Telefooncentrale uit Alkmaar; deze mag het voormalige gemeentehuis in Tuitjenhorn kopen. Daarmee heeft het college bewust andere partijen laten schieten. Reden: de uniciteit van het concept van de Telefooncentrale. Het college: waarom zouden we verder gaan zoeken? Waarom zouden we een openbare aanbesteding beginnen als we hét bedrijf al hebben gevonden dat ons aanstaat, luidt het verweer van het college. Hoe simpel kan het leven zijn, zou je zeggen. Maar niet is zo ingewikkeld als het gunnen van een opdracht op de vrije markt. Bedrijven zoeken naar opdrachten en melden zich met aanbiedingen.

De gemeenteraad kreeg te horen dat er meer dan één gegadigden zijn en stelde een kader vast voor het college om aanbiedingen hieraan te toetsen. Streven naar het hoogste bod hoeft niet persé van de raad. Met deze opdracht kon het college na 21 maart aan de slag. Dit heeft niet lang geduurd. Op 4 april besloot het college in zee te gaan met De Telefooncentrale. Is de raad misleid? Dat het college al had gekozen voor dit Alkmaarse bedrijf toen de raad bezig was kaders vast te stellen? Dat het college deze informatie voor de raad op die dag zou hebben achtergehouden? Er waren er meer, maar De Telefooncentrale wordt het?

Wat is redenering van het college om de andere aanbieders links te laten liggen? Die is simpel: de wethouder is ‘verlekkerd’ geworden op De Telefooncentrale getuige de termen die hij aanvoert over het bedrijf: uniek concept, succesvol bedrijf, aansprekend voor jonge innovatieve ondernemers, heeft maximale maatschappelijke meerwaarde en het is zonde om dit bedrijf te laten lopen. En niet vergeten: het bedrijf gaat zorgen voor zo’n 35 nieuwe bedrijven met in totaal 100 werkplekken in Tuitjenhorn.

Is deze redenering dan niet steekhoudend? En is het aanvaardbaar (ook in juridische termen) om andere gegadigden links te laten liggen? Dat is de vraag. In de eerste plaats kan je Tuitjenhorn niet vergelijken met een stad als Alkmaar met zijn hoge opleidingen en hoog ontwikkelde bedrijven. In de tweede plaats kunnen er aanbieders zijn met een nog beter concept dan de Telefooncentrale en met een hogere koopsom.

De oppositie hekelt de aanpak en vindt dat er een openbare aanbesteding had moeten plaatsvinden. Zo krijgt elke aanbieder een kans. Die kans heeft het college deze bedrijven ontnomen. Jonne van de Beek, VVD, weet van een aanbieder die 850 duizend euro voor het gebouw wilde betalen. Een ton meer dan De Telefooncentrale. Dit bedrijf pikt het niet en wil de gemeente voor de rechter dagen. Reden: de gemeente heeft vals spel gespeeld en moet het spel over doen en dan volgens het boekje.

Deze zin is cruciaal van het college: ‘De gedachte aan het direct verzilveren van een kans, is vooral gebaseerd op het niet laten lopen van die kans in de dynamiek van een langlopende open procedure. Niet uit te sluiten is echter dat zich in een open biedingsprocedure ook andere kansen voor zouden hebben kunnen doen, die nu niet of onvoldoende gezien zijn.’ Conclusie: het college wilde geen aanbesteding omdat het bang was dat De Telefooncentrale zou afhaken. Zou een rechter hierin mee gaan?

Het college neemt een grote gok door van een formele procedure af te stappen. Regel één is dat verkoop van vastgoed in beginsel plaatsvindt via een openbare procedure. Er is een uitzonderingsbepaling. Dit geldt voor verkopen met een groot uitzonderlijk belang voor de gemeente. Het uitzonderlijk belang voor de gemeente dient wel onderbouwd te zijn. Is het uitzonderlijk dat de koper beweert te gaat zorgen voor banen? Voor meer bedrijvigheid in het dorp? Misschien wel, maar het zijn beweringen, aannames.

Successen in een stad als Almaar bieden geen garantie voor banen in een klein dorp. Daarbij komt dat het college niet de moeite heeft genomen om goed te onderzoeken of de andere gegadigden niet nog meer banen (en nieuwe bedrijven) in petto hebben dan De Telefooncentrale. Wethouder Beemsterboer is lyrisch over De Telefooncentrale en doet er alles aan om het bedrijf binnen te halen. Hij krijgt de steun van de coalitie. Door zijn eigen regels geweld aan te doen (een zo groot uitzonderlijk belang is het ook weer niet) kan dit het college behoorlijk opbreken bij de rechter. Dit laatste lijkt te gebeuren. De VVD wist te vertellen dat een van de gegadigden de gemeente voor de rechter zal slepen. Dit betekent: wordt vervolgd.

Eugeen Hoekstra