Column: Zijn de verpleeghuizen nu aan de beurt?

De verzorgingshuizen zijn inmiddels verdwenen en zijn nu de verpleeghuizen aan de beurt? Niet dat ze allemaal meteen worden opgeheven maar het aantal bedden blijft gelijk terwijl de vergrijzing toeneemt en meer mensen verpleging nodig hebben.

Het personeelsprobleem is niet alleen merkbaar in de verpleeghuizen. Ook in de wijkverpleging doet zich hetzelfde voor. De minister wil ook nog eens 400 miljoen euro bezuinigen op de verpleeghuiszorg. Dit is buitengewoon vreemd want zo los je het ‘zorginfarct’ niet op.

SAMEN met ruim twintig vestigingen in de Koop van Noord-Holland, een belangrijke speler in de ouderenzorg in onze regio, neemt het personeelstekort als een gegeven en gaat de verpleeghuiszorg anders organiseren. Hoe? Door verpleegzorg bij de mensen thuis aan te bieden. Zo moeten opnames drastisch worden verminderd. Maar verpleegzorg verlenen in woningen is niet efficiënt omdat reistijd geld kost.

De belangrijkste achtergrond van de vraag naar verpleeghuiszorg is een steeds slechter wordende gezondheid (fysiek, cognitief, psychisch). Het thuis regelen van voortdurend nabije ondersteuning is moeilijk; en familie en vrienden kunnen niet voldoende hulp bieden. De keuze voor intramurale zorg heeft ook te maken met de vrees dat er iets ergs gebeurt terwijl niemand in de buurt is om te helpen.

SAMEN kiest voor een andere strategie. Ze gaat zieken zelfredzaamheid aanleren, wat kunnen ze nog wel, eerder dan wat kunnen ze niet. Preventie moet ouderen aanzetten gezonder te gaan leven en SAMEN wil de zorg digitaliseren om zo de patiëntcontacten te verminderen. Ook gaat SAMEN mantelzorgers coachen om te zorgen dat ze ook medische handelingen kunnen doen. Dat scheelt personeel en is erg goedkoop. De ouderenzorg moet efficiënter en goedkoper worden. Technocratisch ook.

SAMEN gaat ervan uit dat mensen met dementie in hun eigen woning kunnen blijven. Om dit te bereiken rekent SAMEN erop dat andere zorginstellingen zullen meewerken aan dit concept. Maar SAMEN heeft deze instellingen niet aan een touwtje. En veel woningen zijn niet geschikt om verpleegzorg te kunnen geven. Dat wordt houtje-touwtje zorg.

Samen laat zich inspireren door het Scandinavische model waar deze werkwijze al een tijd in zwang is. Maar je kunt ons land niet vergelijken met bijvoorbeeld Denemarken. De zorg is daar anders georganiseerd. Daar zijn ook geen zorgverzekeraars en veel minder verschillende zorgaanbieders. Er is ook een vorm van gebiedsgerichte financiering die wij niet kennen.

Parttime-werken is daar nauwelijks, terwijl Nederland kampioen is op dit gebied. Wanneer alle parttimers in de zorg een uurtje meer zouden werken dan zijn de personeelstekorten in de zorg zo goed als verdwenen. En als vervolgens de bureaucratie wordt opgeruimd en de salarissen marktconform worden uitbetaald, hoeft SAMEN de boel niet op z’n kop te zetten.

In een klein gebied als de Noordkop met amper 160 duizend inwoners zijn erg veel zorginstellingen. Ze noemen elkaar collega’s maar in werkelijkheid zijn het concurrenten van elkaar door de marktwerking. Buurtzorg werkt toch anders dan de Omring. SAMEN schets een te rooskleurig beeld van ouderen die op leeftijd zijn en probeert de zorg naar de straat af te schuiven. Wat de ouderen ervan vinden? Daarna wordt niet gevraagd.

Het is merkwaardig dat SAMEN niet de lijn volgt van de koepel ActiZ die vindt dat minister Conny Helder gemaakte afspraken over 25.000 extra verpleegzorgplekken tot 2026 niet nakomt. Hierdoor zal de wachtlijsten nog groter worden. ActiZ legt zich niet hierbij neer en gaat de strijd aan met de minister. SAMEN kiest anders en dat is niet in het voordeel van ouderen die verpleging nodig hebben. Terwijl haar adagium moet zijn: nog betere zorg, minder bureaucratie en meer werkplezier.

Eugeen Hoekstra