Column: Wooncompagnie verliest haar dynamiek

Wooncompagnie worstelt met meervoudige problematiek bij een groeiend deel van haar huurders. Dit staat in het jaarverslag 2019. Het is overheidsbeleid dat wooncorporaties uitsluitend  huurwoningen moeten bouwen voor lage inkomens. Mensen die moeten leven van een uitkering.

Tegelijkertijd heeft de overheid zich  teruggetrokken uit de samenleving waardoor veel van deze mensen tussen wal en schip vallen. Ze krijgen niet de zorg en aandacht die ze eigenlijk nodig hebben. Wooncompagnie krijgt ze op een presenteerblaadje aangeboden.

Het is een steeds eenzijdiger instroom van nieuwe huurders, zegt directeur-bestuurder Stefan van Schaik. Die toevoegt dat  ‘we het antwoord nog niet gevonden hebben op deze ontwikkeling.’ Dit is spijtig omdat ik slecht nieuws heb: beschermd wonen wordt zo goed als opgeheven. Dit betekent dat mensen met een (mentale) beperking zelfstandig moeten gaan wonen. Het is niet moeilijk te raden wie deze woningen moet leveren.

Directeur-bestuurder Stefan van Schaik zou graag een andere koers willen inslaan onder het motto van ‘maak van een huurhuis geen sociale voorziening.’ Uit alles blijkt dat aan dit beleid nog steeds geen einde is gekomen.

Hij ondertekende het manifest ‘het pleidooi’, dat gedeeld wordt door heel veel corporaties in Nederland om tegenwicht te bieden tegen de heersende opvatting dat een sociale huurwoning een gesubsidieerde overheidsvoorziening is. Want zo staat er “want die opvatting leidt onafwendbaar tot marginalisering en segregatie.”

Natuurlijk verzette ook hij zich tegen de vermaledijde verhuurdersheffing, die dateert uit de tijd van de financiële crisis, maar nog steeds van kracht is, terwijl die crisis allang voorbij is. Wat hebben de acties tot nu opgeleverd? Materieel nog niet veel: de woonlasten zijn nog steeds te hoog, de wachtlijsten te lang en de nieuwbouwproductie is te gering, stelt van Schaik vast.

Van Schaik zegt terecht: de woonlasten zijn te hoog. De vaste lasten stijgen, waaronder de huur, en de inkomens stijgen bij veel mensen niet mee. Wooncompagnie besloot in 2018 de huur voor 5.765 huurders niet te verhogen. Dit kunstje herhaalde ze echter niet vorig jaar. Maar de huurverhoging bleef gematigd. Misschien moet je zeggen dat eerder het inkomen te laag is. 

Dit jaar heeft onze volkshuisvester besloten de huurverhoging uit te stellen tot 1 oktober in verband met de corona. Maar ik ben bang dat na corona een ongekende recessie losbreekt met een grote financiële impact voor iedereen, in het bijzonder voor mensen die het nu al moeilijk hebben. De zorgen worden alleen maar groter voor de huurders. Wooncompagnie kan niet anders doen dan de huurverhoging op nul houden.    

Van Schaik wijst terecht op de wachttijden die niet korter worden. Wooncompagnie slaagt er gewoonweg niet in om de curve naar beneden te krijgen. De wachttijd betreffende de gemeente Schagen is 6,3 jaar, voor Hollands Kroon 4,2 jaar en voor Purmerend 12,1 jaar.

Er komen nu nieuwe regels om de doorstroming te stimuleren, maar de enige goede oplossing is toch veel meer woningen bouwen. In 2018 waren het er 105, vorig jaar slechts 54. Wooncompagnie is van plan de komende vijf jaar in totaal 1100 woningen te bouwen. Dat is 220 per jaar. Op een woningvoorraad van 13.465 woningen is dat niet veel.

Bij Wooncompagnie is de dynamiek verdwenen. Het bedrijf heeft te weinig mogelijkheden om de sociale woningmarkt naar haar hand te zetten. De parameters fluctueren amper. Wat stijgen moet (nieuwbouwwoningen) gebeurt amper en wat dalen moet, (de wachttijden) gebeurt niet.

Het bedrijf zit met handen en voeten gebonden aan de rijksoverheid (verhuurdersheffing, verduurzaming, wie betaalt de rekening?) en aan gemeenten (bouwlocaties, grondprijzen, woonvisies).  Het is vooral navigeren en laveren tussen de belangen, maar veel meer woningen krijg je er niet door.

Eugeen Hoekstra