Column: Wie stopt de draak?

Wie stopt de draak? De bouwsector is pessimistisch gestemd. Slechts een kwart van de bouwers rekent op succes: hij is te complex en nog te veel onduidelijk. Waarover heb ik het? De Omgevingswet: invoering is gepland op 1 januari 2023. Door velen wordt de wet een draak van een wet genoemd. Vele keren uitgesteld en nog steeds twijfelachtig. De Raad van State vindt de wet een ‘onding’. Stop de persen.  

We zien hoe het kabinet ingrijpt in de autonomie van gemeenten zoals gebeurt bij de gemeente Tubbergen, waar het kabinet asielzoekers wil huisvesten in een pand waarvoor de gemeente bestemming horeca heeft verleend, deze op eigen gezag te wijzigen in opvang en de vergunningsverlening naar zich toe te halen. Als deze ‘move’ bij de rechter standhoudt dan is hiermee de weg vrij gemaakt voor de rijksoverheid om meer van deze trucs uit te halen. De Omgevingswet houdt dit niet tegen.

Twijfel alom. Neem het digitale systeem dat over het hele land wordt uitgerold. Dat is niet op tijd klaar. Gemeenten komen mensen tekort om de wet uit te voeren. Schagen ziet de bui ook al hangen doordat het niet makkelijk is aan deskundig personeel te komen.

De Eerste Kamer heeft wel ja gezegd tegen de invoering van deze wet op deze datum, maar tegelijk een voorbehoud gemaakt: het Digitaal Stelsel van de Omgevingswet moet nog eens tegen het licht worden gehouden. Wanneer? In oktober. Dan kan de wet alsnog van de wagen springen. Onzekerheid troef.

Minister de Jonge (ja, die van de pandamies) wil dat de wet op 1 januari wordt ingevoerd. Ook als het Digitale systeem niet werkt. Gemeenten moeten zelf maar een plan B bedenken, zegt hij. Voor hem staat de datum van 1 januari vast.

Mensen die willen gaan bouwen of horecaondernemers die een terras willen aanleggen, moeten via het digitale systeem direct zien wat er in hun omgeving is toegestaan, bijvoorbeeld over de bouwhoogte van een schuurtje. De voorstanders van de wet menen dat de wet procedures versimpelt en versnelt en veel meer ruimte biedt voor maatwerk. Kom op met die wet zou u zeggen!

Tegenstanders zeggen dat de wet burgers nog meer op afstand zet en dat vinden wethouders wel prettig. De Raad van State heeft onlangs in een ongebruikelijk interview aan Cobouw naar buiten gebracht dat invoering van de wet ‘ongelukkig in een tijd van grote bouwopgaven’ en ‘risicovol’ is.

De Omgevingswet wordt omschreven als een van de grootste wetswijzigingen sinds de invoering van de Grondwet in 1848. Voorheen moesten projecten op geluidsoverlast, milieu-impact, veiligheid en bijvoorbeeld bouwhoogte worden getoetst aan 26 wetten. Die worden nu vervangen door één wet. Zo moet het sneller en makkelijker worden om een garage om te bouwen tot bedrijfsruimte, huizen te bouwen op een voormalig industrieterrein of van een leeg stuk grond een speelveld te maken.

Mag de wet van groot gewicht zijn, de invoering draait uit op chaos, mede ook omdat gemeenten worstelen met personeelstekorten en gebrek aan expertise om de wet goed uit te voeren. Wie zijn de dupe zoals altijd: de burgers. Zij moeten rekening houden met meer vertraging.

De gemeenteraad van Schagen heeft onlangs de Omgevingsvisie vastgesteld. Nu moet er een omgevingsplan komen. De vraag is gaat het Schagen lukken om dit plan op tijd klaar te krijgen?  Of wordt ook hier de zoveelste uitstel verwacht van de Omgevingswet?

Eugeen Hoekstra