Column: U moet van het gas af in Schagen, waarom grootvervuilers niet het eerst?

We moeten allemaal van het aardgas af, ook in Schagen, de woningen voorop, maar waarom niet meteen de bedrijven? Gaan we het meemaken dat de bedrijven worden ontzien omdat ze dreigen te vertrekken of ermee te stoppen? En dat het dan ontheffingen regent?

Na de bijeenkomst met energieapostel Diederik Samsom op 25 maart in het Clusius hoorden we niets meer over de transitie en dus begon menigeen te denken dat de transitie aan Schagen voorbij zou gaan, totdat bekend werd gemaakt dat er in januari en februari een tweetal informatiebijeenkomsten komen voor de inwoners van Schagen met meer nieuws over de RES.

Wat is in vredesnaam RES? Een regionaal samenwerkingsverband voor de energietransitie. Bent u er nog? In zo’n RES werken 18 gemeenten samen met maatschappelijke organisaties, natuurorganisaties, waterschappen, netwerkbeheerders, energiecoöperaties en woningbouwcorporaties. Feitelijk een nieuwe bestuurslaag, al mag dit zo niet worden genoemd.

Het wordt pas menens in het komende najaar. Dan komen er bijeenkomsten  waar veel meer inwoners over kunnen meepraten. Over windturbines en zonneweiden, maar toch vooral ook over  de vraag moeten alle woningen in Schagen van het gas af? En wat dan?

Er zijn gemeenten die nu al zeggen niet van het gas af te willen. Ze kiezen voor groengas, biogas en waterstofgas. Wethouder Jan ten Kate van Hardenberg noemt het een mooie stap: ” Het aanbieden van duurzaam gas via het bestaande gasnet kan een fantastische oplossing zijn voor een grote groep inwoners, met name in ons uitgestrekte buitengebied en de kernen in dat gebied. “Mogelijk maken we hiermee duurzame warmte ook haalbaar voor mensen met een smallere beurs. Zo zetten we samen mooie stappen richting een duurzame toekomst.” Waarmee zal de gemeente Schage meekomen? Het is toch vreselijk zonde om de gasleidingen onder de grond uit gebruik te nemen: kapitaalvernietiging van het grootste soort.  

In 2030 moeten 1,5 miljoen huizen van het gas af zijn, staat in het Klimaatakkoord. Om die deadline te halen is afgesproken dat alle gemeenten eind 2021 een plan van aanpak moeten hebben. Het is vrij onzeker of de gemeente Schagen deze termijn zal halen gelet op het tempo waarin het proces hier verloopt. Toch staat vast dat de gemeenteraad uiterlijk 1 maart 2021 het Transitievisie Warmte (TVW) moet hebben vastgesteld. Dat is zo van hogerhand beslist.

Er is alle reden tot ongerustheid, want wie gaan deze transitie betalen? En waarom moeten de inwoners eerst? Grote bedrijven worden voorlopig buiten schot gehouden, terwijl zij de grootste uitstoters zijn van Co2. Bang als de overheid is dat zij een grote mond gaan opzetten en dreigen naar het buitenland te vertrekken. De overheid gaat dan meteen door de knieën en stuurt per kerende post ontheffingen de deur uit. Woningbezitters horen tot ‘het laaghangend fruit’ dat het makkelijkst is aan te pakken. Inwoners let op je zaak!

De gemeenteraad zal op zijn tellen moeten letten. De plannen worden gesmeed in het samenwerkingsverband dat met deadlines zal komen. Een samenwerkingsverband dat de trekken heeft van een (extra) bestuurslaag dat met dictaten (lees: tijdschema’s, procedures) zal komen. De inwoners zullen haast voelen als opgelegd pandoer en gaan ongetwijfeld  in verzet. Zeg maar dag tegen het draagvlak.

Veel mensen zien de transitie als noodzakelijk. Maar ze willen ook weten hoever het staat met de transitie van de bedrijven. In een brief van minister Wiebes aan de Tweede Kamer blijkt dat  (grote) industriële bedrijven meer tijd krijgen voor de overschakeling. Het kan niet zo zijn dat woningeigenaren haast moeten maken en grootvervuilers voorlopig uit de wind worden gehouden.

Eugeen Hoekstra