Column: Schagen ziet bakovens niet

Huizen moeten energiezuiniger worden en dus isoleren we ze totdat alle kieren zijn dichtgestopt. Dit scheelt stookkosten totdat we ontdekken dat in de zomer onze huizen bakovens zijn en we snel de airco’s aanzetten omdat de hitte niet te verdragen is. Wat we aan gas besparen geven we aan elektriciteit uit. De energiezuinige huizen staan er niet goed voor. Intussen is de elektriciteit harstikke duur geworden. Tel uit je winst. 

Er gaat geen zomer voorbij of er is wel een hittegolf. In de Transitie Warmte van de gemeente Schagen komen de woorden hitte en koeling niet voor, terwijl we weten dat de elektriciteitsvraag tot dertig procent toeneemt doordat mensen koelmachines en airco’s aanzetten. Dit blijkt uit cijfers van Eneco en Essent.

Schagen is zo gefocust op de winter dat ze de zomer heeft overgeslagen. Dit is natuurlijk een grote stommiteit omdat we in de afgelopen 10 jaar al wat zomers achter de rug hebben met hittegolven waardoor mensen massaal de airco tevoorschijn halen.

Tijdens deze hittegolven kunnen ook geïsoleerde woningen zeer warm worden. Iets dergelijks gebeurt deze zomer ook.  Volgens Milieu Centraal heeft intussen een op de vijf huishoudens een of meer airco’s.

Paradoxaal genoeg is de temperatuurstijging in woningen de keerzijde van de verregaande isolatie van woning die in de koudere seizoenen de energievraag juist vermindert. Als de warmte buiten eenmaal vertrokken is, is het binnen nog dagen tegen de dertig graden.

Bewoners van huizen die niet voldoende afkoelen halen deze dagen massaal airco’s in huis om de hittestress door klimaatverandering te verzachten. ,,Het is niet de milieuvriendelijkste oplossing, maar ik snap het en veroordeel het niet”, zegt Jan Engels tegen het AD, die zich bij Klimaatverbond Nederland voor gemeenten, provincies en waterschappen bezighoudt met koeltebeleid.

Er is steeds minder behoefte aan warmte en steeds meer vraag naar koeling, maar het hoofdstuk koeling in het Transitiedocument van Schagen ontbreekt. Volgens  Engels moet bij de verduurzaming van gebouwde omgeving naar de hele energievraag worden gekeken,  dus niet alleen naar de warmtevraag, maar ook naar de vraag naar koeling. Waarom gebeurt dit niet? Op het terrein van Oudshoorn komen flatgebouwen. Worden ze zo gebouwd dat de hitte wordt buitengehouden?

Kunnen vloerverwarmingen ’s zomers koelte afgeven en kunnen warmtepompen koelte produceren. Ja zeker, maar deze WKO- systemen die gebruik maken van bodemenergie, zijn dure oplossingen.

Engels wijst naar  Spanje of Italië waar je overal luiken ziet voor de ramen. Dat levert een effectieve bijdrage aan het koeler houden van huizen aan de binnenkant en is bovendien goed te betalen. Maar het zit niet in onze architectuur, in onze beeldtaal of onze gewoonte, zegt hij. “In nieuwbouwwijken zijn de gevels nog steeds grotendeels vlak, terwijl een overstek op het zuiden voor schaduw kan zorgen, waardoor minder zonnestralen binnenkomen.”

Schagen, die de koelbehoefte niet meeneemt in hun warmtevisie, doet haar inwoners dus ernstig tekort op zowel individueel als op collectief niveau. Er moet gekeken worden naar de gevels van woningen, zonwerende ruiten en markiezen (allemaal standaard) om te zorgen dat de huizen minder snel opwarmen. Wel kijkt Schagen naar de openbare ruimte waar gemakkelijk hitte kan ontstaan doordat stenen, asfalt en beton veel warmte vasthouden. Tegelwippen voor meer groen in de straat is aardig bedacht, maar volstrekt onvoldoende.

Eugeen Hoekstra