Column: Schagen stevent af op fiasco

De gemeente Schagen stevent af op een flop. De gemeente heeft in 2018 taken afgepakt bij de Omgevingsdienst Noord-Holland Noord, omdat ze meende die taken beter en goedkoper te kunnen uitvoeren. Dit tegen de zin in van de dienst, met een rechtszaak als gevolg. Een paar jaar later komt Schagen tot de conclusie dat ze dat  werk niet aankan en dat ze extern personeel moet inhuren.  De afgang is compleet.

De Omgevingsdienst was er niet blij mee toen het gemeentebestuur aangaf de zogeheten VTH-plustaken (vergunningverlening, toezicht en handhaving) zelf te willen doen. Denk bijvoorbeeld aan geluidsmetingen bij kleine bedrijven. Aanvankelijk wilde Schagen bijvoorbeeld ‘horeca en evenementen’ voortaan zelf controleren, omdat de toezichthouders in dienst van de gemeente deze plekken toch al bezoeken. Niet veel later besloot de gemeente meer taken weg te halen met uitzondering van de bodemtaken.

De Omgevingsdienst was woest. Niet zonder reden. De dienst blijft na zo’n ingreep zitten met boventallig personeel  van 5 voltijdse banen en dito kosten. De Omgevingsdienst laat het er niet bij zitten en claimt bij de gemeente Schagen een bedrag van 1,1 miljoen euro. Schagen wil slechts 410 duizend euro betalen. De onderhandelingen over de schadeloosstelling van de Omgevingsdienst verlopen uiterst stroef. De Omgevingsdienst eist van Schagen dat ze de medewerkers overneemt.

De rechter moest er aan te pas komen. Op 5 oktober 2019 kwam tijdens de zitting de schadeloosstelling aan de orde. Toen besloten beide partijen de kwestie voor te leggen aan een derde in de persoon van een docent Staats- en bestuursrecht aan de VU. Zijn berekeningen en de onderbouwing hiervan konden niet rekenen op instemming van de gemeente.

Dit was voor de Omgevingsdienst het sein om de gemeente in gebreke te stellen. De gemeente kreeg de keus: of ze neemt het boventallig personeel over en dan is er geen schade of er wordt een bedrag betaald omdat personeel boventallig wordt. Zegt u het maar Schagen.

Schagen zegt niets. Ze vindt dat de Omgevingsdienst zich beroept op een regel die tussen beide partijen niet is afgesproken: er bestaat geen plicht om personeel over te nemen. Van wanprestatie kan dan ook geen sprake zijn. De Omgevingsdienst spreekt over vijf personeelsleden die met lege handen komen te staan.

De Omgevingsdienst heeft het gehad met Schagen en zegde afspraken af om over de taakvermindering te praten. Intussen neemt de gemeente Schagen extra personeel aan. Het gaat om 2 voltijdse banen. Pas in 2020 komt de schadeloosstelling rond: Schagen betaalt de Omgevingsdienst € 470.000,-. Eind goed, al goed.

Nee, want nu blijkt dat er binnen Schagen zorgen zijn ontstaan over de uitvoering van deze VTH-plustaken. Er is te weinig personeel, de deskundigheid is zo lastig op peil te houden en er moeten daarom opdrachten worden verstrekt aan een extern bureau. Op 23 mei vorig jaar werden over deze kwestie in de gemeenteraad vragen gesteld.

Wat heeft het terugnemen van de taken nu opgeleverd? Hoe staat het met het kwaliteitsniveau? En klopt het dat werk wordt uitbesteed? En hoeveel heeft dit de gemeente gekost? En had een aanbesteding van de werkzaamheden niet gemoeten? Het college reageerde pas in december op de vragen. Organisatiebureau Berenschot gaat naar de kwestie kijken, antwoordt het college, maar het bureau  zegt al snel meer tijd nodig te hebben.

Schagen heeft de tijd niet mee. Overal zijn personeelstekorten en Schagen vormt geen uitzondering. Niettemin blijft de vraag overeind waarom de gemeente die taken zelf wilde doen. Waarschijnlijk is hier sprake van een overschatting van de eigen mogelijkheden. Dat komt de gemeente duur te staan.

Eugeen Hoekstra